مریم عطاپور - پژوهشکده کشاورزی، سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران، تهران، ایران
علیرضا بلندنظر - مرکز تحقیقات گیاهان دارویی باریج، کاشان، ایران
محمدرضا معمارزاده - مرکز تحقیقات گیاهان دارویی باریج، کاشان، ایران

اسانس­ های برخی از گونه­ های گیاهی خواص حشر ه­کشی خوبی علیه آفات انباری، که یکی از مهم ­ترین عوامل خسارت­زای پس از برداشت مواد غذایی به شمار می آیند از خود نشان داده­اند. در این مطالعه اسانس گیاهان گلپر (Heracleum persicum)، آویشن (Thymus vulgaris)، اکالیپتوس (Eucalyptus globules)، نعناع فلفلی (Mentha piperita) و ژرانیوم (Pelargonium roseum) به صورت استیک­های ۵/۲ گرمی (۱۰ درصد) فرموله شد و میزان تلفات، دورکنندگی و دوام اثر کشندگی آن­ ها روی دو گونه از آفات مهم انباری شامل شپشه دندانه ­دار، Oryzaephilus surinamensis، و لمبه غلات، Trogoderma granarium، در آزمایشگاه در دمای ۱ ± ۲۸ درجه سلسیوس و رطوبت نسبی ۵ ± ۷۰ درصد در شرایط تاریکی بررسی شد. نتایج حاصل نشان داد که در میان گیاهان مختلف استیک ژرانیوم وگلپر کم­ترین اثر کشندگی و نعناع فلفلی و آویشن بیشترین تاثیر کشندگی را به ویژه روی شپشه دندانه دار داشته ­اند. بالاترین اثر دورکنندگی در نعناع فلفلی و اکالیپتوس روی شپشه دندانه ­دار مشاهده شد (به­ ترتیب ۹۴ و ۶/۹۱ درصد)، در حالی­ که دورکنندگی ژرانیوم روی هر دو گونه آفت زیر ۲۰ درصد مشاهده شد. دوام کشندگی استیک ­ها در مقایسه با اسانس خالص گیاهان تفاوت معنی ­داری داشت، به طوری­ که از روز چهارم تا پایان هفته هشتم میزان تلفات به طور تقریبی ثابت بود، در حالی­ که دوام اسانس­ های خالص پس از ۲-۳ هفته به شدت کاهش یافت که نشان­ دهنده رهایش آهسته اسانس در فرمولاسیون استیک می­ باشد.

اسانس, فرمولاسیون استیک, سمیت تنفسی, دورکنندگی, دوام