فریبا رضائی سرتشنیزی - دانش آموخته دکترای علوم دامی
حسین عبدی بنمار - گروه علوم دامی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
جمال سیف دواتی - دانشگاه محقق اردبیلی

زمینه مطالعاتی: با توجه به تولید مقادیر زیادی مایع شکمبه در کشتارگاه ها و آلوده کردن محیط زیست با فرآوری آن می توان از آلودگی محیط زیست کاست و تولید یک افزودنی خوراکی را در تغذیه دام فراهم کرد. بنابراین لازمه استفاده بهینه از مایع شکمبه کشتارگاهی خشک شده تعیین ترکیبات شیمیایی و فعال بودن آن از نظر بیولوژیکی است. هدف: در این پژوهش ترکیبات شیمیایی و ارزش غذایی مایع شکمبه خشک شده با روش خشک کردن پاششی و هیدروکلوئیدهای مختلف در شرایط برون تنی مطالعه شد. روش کار: مایع شکمبه گرفته شده از کشتارگاه بعد از صاف کردن با چهار هیدروکلوئید مالتودکسترین، کیتوزان، صمغ گوار وآلژینات سدیم با نسبت ۱ درصد (وزنی/حجمی) با روش خشک کردن پاششی خشک شد. بعد از مشخص شدن ترکیبات شیمیایی آن ها با نسبت ۱ و ۲ درصد به مدت ۲۴ ساعت روی خوراک های یونجه، کاه گندم و سیلاژ ذرت انکوبه شدند. ترکیب شیمیایی، تولید گاز و فراسنجه های تغذیه ای، میزان انرژی قابل متابولیسم، کل اسیدهای چرب فرار، گوارش پذیری ماده آلی آن ها برآورد شد. نتایج نشان داد بین مایع شکمبه خشک شده با هیدروکلوئیدهای مختلف و بدون هیدروکلوئید از نظر ترکیبات شیمیایی تفاوت آماری معنی دار مشاهده شد (۰۵/۰>P). میزان گاز تولیدی حاصل از انکوباسیون علف خشک یونجه با مایع شکمبه فرآوری شده در تمام زمان ها به جز ساعت ۲۴ و ۴۸ پس از انکوباسیون معنی دار بود (۰۵/۰>P). همچنین علف یونجه فرآوری شده با نمونه های مایع شکمبه خشک شده از نظر فراسنجه های تولید گاز باهم تفاوت معنی داری داشتند (۰۵/۰>P). در مورد کاه گندم و سیلاژ ذرت، میزان گاز تولیدی به جز ساعت ۶ و ۱۲ در تمام زمان ها معنی دار بودند (۰۵/۰>P). بیشترین مقدار ماده آلی قابل هضم (DOM)، انرژی قابل متابولیسم (ME) و انرژی ویژه شیردهی (NEL) مربوط به کاه گندم فرآوری شده با مایع شکمبه تازه بود. فراسنجه های تغذیه ای، میزان انرژی قابل متابولیسم، کل اسیدهای چرب فرار، گوارش پذیری ماده آلی در سیلاژ ذرت نیز به طور معنی داری تحت تاثیر مایع شکمبه خشک شده با هیدروکلوئیدهای مختلف قرار گرفتند (۰۵/۰>P). نتیجه گیری کلی: باتوجه به نتایج مشاهده شده مایع شکمبه خشک شده با روش خشک کردن پاششی با هیدروکلوئیدهای مختلف از نظر بیولوژیکی فعال است و برای انتخاب بهترین تیمار نیاز به تحقیقات بیشتری است.

مایع شکمبه کشتارگاهی, خشک کردن, روش خشک کردن پاششی, هیدروکلوئید, تولید گاز, مالتودکسترین