الهام نیکویی - کارشناسی ارشد، گروه میکروبیولوژی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران
اشرف کریمی نیک - استادیار، گروه میکروبیولوژی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

پیشرفت روزافزون مقاومت آنتی بیوتیکی باکتری ها زمینه را برای جایگزین کردن عوامل ضدمیکروبی با منشا گیاهی و با عوارض جانبی کمتر فراهم نموده است. این پژوهش نوعی مطالعه آزمایشگاهی بوده که با هدف تعیین اثر ضدباکتریایی گیاه جوزهندی بر جدایه های استافیلوکوکوس اورئوس مولد بتالاکتاماز وسیع الطیف انجام گرفت. عصاره متانولی گیاه به روش ماسراسیون تهیه گردید. عصاره با کاغذ واتمن شماره یک فیلتر شده و توسط سیستم تقطیر در خلا دوار تغلیظ و خشک شد. غلظت های مختلف ۸۰، ۴۰، ۲۰، ۱۰، ۵، ۵/۲، ۲۵/۱ و ۶۲۵/۰ از عصاره در حلال دی متیل سولفوکساید و متانول با حجم برابر تهیه گردید. شناسایی جدایه های مولد بتالاکتاماز به روش فنوتیپی با دیسک های آنتی بیوتیکی سفوتاکسیم و دیسک ترکیبی سفوتاکسیم و کلاولونیک اسید انجام شد. فعالیت ضدباکتریایی بر علیه ۴۰ ایزوله از باکتری های مولد بتالاکتاماز، به روش انتشار چاهک بررسی شد. پس از انکوباسیون به مدت ۲۴ ساعت در دمای ۳۷ درجه سانتی گراد میزان حساسیت باکتری ها، با اندازه گیری قطر هاله بازدارندگی از رشد تعیین شد. بر اساس نتایج حاصله، از ۶۰ باکتری استافیلوکوکوس اورئوس ۶۷ درصد از جدایه ها مولد بتالاکتاماز بودند. کلیه ایزوله های استافیلوکوکوس اورئوس به عصاره گیاه جوزهندی حساسیت نشان دادند و میانگین حداقل غلظت بازدارندگی از رشد نسبت به استافیلوکوکوس مولد بتالاکتاماز، ۱۰ میلی گرم بر میلی لیتر بود. به دلیل افزایش روزافزون مقاومت آنتی بیوتیکی، به نظر می رسد که بتوان از عصاره ی گیاه جوز بر علیه سوش های استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به بتالاکتام در کنترل عفونت ها استفاده کرد و در این راستا، جداسازی و شناسایی مواد موثره عصاره گیاهی پیشنهاد می گردد.

استافیلوکوکوس اورئوس, بتالاکتاماز, جوز هندی, فعالیت ضدباکتریایی