مصطفی محمودی صاحبی - عضو هیات علمی، استادیار دانشگاه سیستان و بلوچستان

گفتگو و مناظره یکی از بهترین و رسمیترین شیوه بحث برای اثبات مدعا و تنویر افکارست. مناظره همان گفتگوی علمی و حسابشدهای است که هدف اصلی آن شناخت دیدگاه های دیگران در موضوعات گوناگون و رسیدن به حقیقت است. در گفتگوهای سامان یافته و هدفمند -اگر آداب آن رعایت گردد- طرفین میکوشند تا بر اساس روش پرسش و پاسخ، افکار دیگری را شناسایی و با نقد آن، درستی و نادرستی فکر و نظری را ارائه دهند و موجبات تغییر و تبدیل نگرش و بینش صحیح در طرف مقابل و یا شنوندگان را فراهم آورند. بر این اساس در گفتگوهای قرآنی و اسلامی هدف واقعی، برطرف ساختن موانع رسیدن به حق ونهایتا کشف حقیقت میباشد و ابزارهای وصولبه حق و کشف حقایق علاوه بر رعایت اخلاق و احترام متقابل، عقل، منطق، دلیل و برهان است و معیارصحت و سقم استدلال نیز مطابقت آن با واقع میباشد. گفتگو و مناظره، عاملی برای ظهور حقیقت، تضارب و تبادل آراء، بروز و رشد اندیشه ها و باورهاست که در فرآیند یک گفتمان علمی و سالم، فراهم میگردد. در این مقاله برخی از اصول و قواعد گفتگو از منظر آیات قرآن و روایت معصومین علیهم السلام بررسی گردید. گفتگو بر اساس مشترکات، گفتگو با نیکوترین روش، مناظره عالمانه، مستدل و حق مدارانه، داشتن سعه صدر در گفتگوها، گفتگو بر اساس مسلمات، مقبولات و مشهورات، اجتناب از توهین، دشنام و خشونت، ورود در مناظره جهت انجام وظیفه، فهم و درک درست از موضوع مورد بحث و تسلط لازم بر منابع یکدیگر و...، از اصول و قواعد بدست آمده از آیات و روایات جهت سامان یافتن مناظرات میباشد.

اصول، قواعد، گفتگو و مناظره، ادیان، مذاهب، قرآن، حدیث