محمد آزادبخت
محمد رمضانی
مریم جهرمی مقدم

سابقه و هدف: درخت تلکا (Pyrus boissieriana Buhse) که به گلابی وحشی نیز موسوم است، در جنگل های شمال ایران، به فراوانی، یافت می شود و از جلگه های ساحلی تا ارتفاعات زیاد، پراکنده است. دمگل، برگ ها و پوست برخی از گیاهان جنس Pyrus حاوی مقادیری از یک فنل گلیکوزید به نام آربوتین می باشد. آربوتین در مقادیر بالا در بسیاری از گیاهان از جمله تیره های Ericaceae,Rosaceae و ... یافت می شود. از آربوتین برای ضدعفونی کردن مجاری ادراری و نیز به واسطه اثر آنتی اکسیدان و ضد آفتاب، استفاده می کنند.این ماده، دیورتیک و قاعده آور است.مواد و روش ها: در این مطالعه، شناسایی آربوتین در برگ گیاه تلکا به دو روش HPLC وTLC صورت گرفت و سپس میزان آربوتین توسط روش های HPLC و اسپکتروفتومتری تعیین شد.یافته ها: آربوتین منشا گیاهی داشته و در برگ برخی از گیاهان از جمله۴ Arctostaphylos uva-ursi تا ۱۵ درصد، ۵.۵ Vaccinium vitis تا ۷ درصد و۰.۴ Vaccinium myrtillus تا ۵/۱ درصد یافت می شود. در این تحقیق، میزان آربوتین ۰۱/۷ درصد به دست آمد و زمان بازداری آربوتین و زمان بازداری نسبی آن در مقایسه با هیدروکینون (استاندارد داخلی) به ترتیب ۴۵۷/۵ و ۶۸۸/۰ بود.استنتاج: گیاهان A. uva-ursi و V. vitis در ایران وجود ندارند؛ بنابر این گیاه تلکا با توجه به مقدار بالای آربوتین و همچنین فراوانی و پراکندگی زیاد آن در شمال ایران می تواند به عنوان منبع غنی آربوتین مورد استفاده قرار گیرد.

Phenols, Glycosides, Ürinary Tract-drug Therapy, Plants-Medicinal, فنل ها، گلیکوزیدها، مجرای ادراری، گیاهان شفابخش