جعفر محمدی برزگر - استادیار پژوهشی گروه انتظامی، پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی، تهران، ایران(نویسنده مسئول)

زمینه و هدف: فرار از خدمت سربازان یکی از جرائم شایع در بین نیروهای مسلح است. به نظر می رسد دلالت های نظریه فشار تا حدود زیادی علل وقوع این جرم را تبیین کند. بر این اساس، هدف پژوهش پیش­رو شناسایی عوامل جرم فرار از خدمت سربازان بر اساس دلالت های نظریه فشار و ارائه راهکارهای پیشگیرانه است.روش: تحقیق از نظر روش، کیفی و از نظر هدف، توصیفی- تحلیلی بوده و از لحاظ ماهیت به روش گرند تئوری انجام شده است. به منظور جمع آوری داده ها از روش مصاحبه هدفمند با روسای بازرسی یک یگان نظامی استفاده شده است. حجم نمونه در این تحقیق پس از اشباع نظری و مصاحبه با ۲۸ نفر خاتمه یافته است. روش نمونه گیری هدفمند بوده و ابزار مورداستفاده، مصاحبه نیمه ساختاریافته بوده است. پس از مصاحبه از نرم افزار مکس کیودا برای تحلیل یافته ها استفاده شد. راهبرد پژوهش بر سه عنصر مضمون ها، مفاهیم و مقوله ها استوار بوده است. روایی یافته ها از طریق نظر سایر خبرگان (تکنیک تثلیث) و پایایی آن از طریق هدایت دقیق جریان مصاحبه، تفسیر مصاحبه های همگرا و نظر خبرگان به­دست آمد.یافته ها: یافته های تحقیق نشان می دهد بر اساس دلالت های نظریه فشار عوامل مدیریتی، سازمانی، خانوادگی، روحی و روانی، فردی، محیطی، اجتماعی، اقتصادی و همسالان بیشترین نقش را در فرار سربازان وظیفه داشته اند.نتیجه گیری: نتایج تحقیق حاکی از آن است که راهکارهای پیشگیری از این جرم در سه سطح خرد، میانه و کلان قابلیت اعمال دارد و در صورت برنامه ریزی مناسب بر اساس این یافته ها، تا حدود زیادی می توان این جرم را در یگان های نظامی کنترل کرد.

پیشگیری, فرار از خدمت, سربازان وظیفه, نیروهای مسلح, نظریه فشار