سید نادر موسویان - دانشگاه پیام نور استان خوزستان
شاپور لرزاده - دانشگاه آزاد اسلامی شوشتر
فرشاد ابراهیم پور - دانشگاه پیام نور استان خوزستان
عبدالنور چعب - دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین

چکیده به منظور بررسی اثر سطوح مختلف نیتروژن و نسبت اختلاط بر عملکرد دانه و بعضی صفات مورفولوژیک ذرت و آفتابگردان در کشت مخلوط در شرایط آب و هوایی خوزستان آزمایشی بصورت کرتهای خرد شده، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آموزشی و تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر (خوزستان) در سال زراعی ۱۳۸۴ به مرحله اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی شامل مقادیر مختلف عنصر نیتروژن (۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) به عنوان کرت های اصلی و نسبت های مخلوط ذرت و آفتابگردان (کشت ۱۰۰ درصد خالص ذرت، کشت ۷۵ درصد ذرت و ۲۵ درصد آفتابگردان، کشت ۵۰ درصد ذرت و ۵۰ درصد آفتابگردان، کشت ۲۵ درصد ذرت و ۷۵ درصد آفتابگردان، و کشت ۱۰۰ درصد آفتابگردان) به عنوان کرت های فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج این آزمایش نشان داد که کمترین و بیشترین عملکرد دانه ذرت به میزان (۹۸۰ و ۱۲۲۵ گرم در مترمربع)، و برای آفتابگردان به مقدار (۳۴۶ و ۳۸۷ گرم در مترمربع) به ترتیب در سطوح کودی ۵۰ و ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار اختصاص داشت. درصورتیکه در نسبت های اختلاطی بیشترین و کمترین مقدار عملکرد دانه ذرت به ترتیب به کشت خالص آن (۱۲۶۵ گرم در مترمربع) و نسبت ذرت-آفتابگردان ۲۵:۷۵ (۹۵۷ گرم در مترمربع) بدست آمد. این موضوع در رابطه با آفتابگردان هم صادق بود و موجب کاهش عملکرد دانه در نسبت ۷۵:۲۵ شد. کاهش سهم آفتابگردان در نسبت اختلاط، افزایش درصد روغن را به همراه داشت. همچنین افزایش میزان کود نیتروژن موجب افزایش نسبت برابری زمین (LER) شد. بگونه ای که میانگین بیشترین و کمترین نسبت برابری زمین براساس عملکرد دانه به ترتیب در نسبت های اختلاط ۲۵ درصد ذرت و ۷۵ درصد آفتابگردان، و نسبت ۵۰:۵۰ به میزان ۷۰/۱ و ۴۰/۱ و در سطح کودی ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار بود. واژه های کلیدی: زراعت مخلوط، عملکرد دانه و نسبت برابری زمین (LER)