حامد جاوید - ۱- دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
مسعود اصفهانی - دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
صمد صبوری - ۳- عضو هیات علمی موسسه تحقیقات برنج کشور

به منظور بررسی اثر سه روش خرمنکوبی تیلری، تراکتوری و با کمباین غلات بر ترک خوردگی دانه، جوانه زنی بذر و رشد گیاهچه برنج رقم هاشمی، آزمایشی در سال ۱۳۸۷ به اجرا گذاشته شد. مرحله اول آزمایش شامل بررسی تعداد دانه های ترک دار و مراحل دوم و سوم آزمایش به ترتیب شامل آزمون جوانه زنی و آزمون رشد گیاهچه بر روی بذرهای بدون ترک و ترک دار بود. نتایج نشان داد که کمباین غلات با ایجاد ۱۳ درصد دانه ترک خورده با روش های خرمنکوبی تیلری و تراکتوری (به ترتیب با ایجاد ۷/۴ و ۷/۹ درصد دانه ترک خورده) تفاوت معنی داری داشت. نتایج حاصل از آزمون جوانه زنی نیز نشان داد که در هر سه روش خرمنکوبی، بذرهای بدون ترک با داشتن بالاترین درصد جوانه زنی (با میانگین ۹۸ درصد)، بالاترین شاخص جوانه زنی (با میانگین ۵/۲) و بیشترین انرژی جوانه زنی (با میانگین ۹۰/۰) تفاوت معنی داری با بذرهای ترک دار داشتند. نتایج آزمون رشد گیاهچه نیز نشان داد که در هر سه روش خرمنکوبی، گیاهچه های حاصل از بذرهای بدون ترک به طور معنی داری، دارای ارتفاع بوته (میانگین ۸/۲۴ سانتی متر)، سطح برگ (میانگین ۲/۵ سانتی مترمربع)، وزن خشک بخش هوایی (میانگین ۸/۱۱ میلی گرم)، طول مجموع ریشه ها (میانگین ۵/۱۲۵ سانتی متر) و سطح ریشه (میانگین ۷/۲ سانتی مترمربع) بیشتری نسبت به گیاهچه های حاصل از بذر های ترک دار بودند. مقایسه اثر روش های خرمنکوبی بر ایجاد ترک در بذر و همچنین تاثیر روش خرمنکوبی و ترک خوردگی دانه بر جوانه زنی و رشد گیاهچه، نشان داد که استفاده از روش خرمنکوبی توسط کمباین غلات بر ویژگی های جوانه زنی و قدرت رویشی شلتوک هایی که در سال بعد به عنوان بذر استفاده خواهند شد، اثر منفی دارد.

شلتوک, ترک خوردگی, جوانه زنی و رشد گیاهچه