آسیه مهدی پور - دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه اصفهان
علیرضا آقا حسینی - استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

پرسشی که این مقاله تلاش دارد پاسخگوی آن باشد اولا، این است که امام خمینی چه نگرشی نسبت به گفتمان غربگرا دارد، و ثانیا، اینکه آیا ایشان جایگزینی در مقابل گفتمان غربگرا مطرح می کند یا خیر. در پاسخ، با پذیرش این فرض که گفتمان روشنفکران غربگرا تحت تاثیر اندیشه مدرنیته قرار دارد، گفتمان امام خمینی به شالوده شکنی گفتمان غربگرا و در سطحی بالاتر به شالوده شکنی خود بنیانی تفکر غربی می پردازد. در شرایطی که هیچ یک از گفتمان های مدرنیته قادر نبود پاسخگوی مسائل جامعه ایرانی باشد امام خمینی با احیای گفتمان اسلام گرایی و شالوده شکنی از گفتمان غربگرا قرائتی بدیع از هستی، انسان و دین ارائه داد که می توان آن را در قالب گفتمانی که نه ریشه در مدرنیته غربی و تفکر وابسته به آن دارد، و نه متاثر از موج نسبی گرایی و نهیلیسم پست مدرنی، و نه سنت گرا و نوستالوژیک است، مطرح کرد. این گفتمان، گفتمانی برخاسته از متن اسلامی ایرانی  است که غایتی متعالی برای انسان آشفته و افسرده عصر جدید به ارمغان آورده است و رسیدن به معرفت الهی و انسان کامل را مطرح می کند، امری که در گفتمان غربگرا مغفول مانده بود. امام خمینی تقابل های دوتایی گفتمان غربگرا نظیر علم/دین، حاکمیت مردم/حاکمیت خدا، ایران/اسلام، عقل/وحی، قانون/شریعت و... پایان داد. در مجموع، ایشان با  بازتعریف رابطه هستی، انسان و دین گفتمانی ایجاد کرد که بتواند ضامن سعادت آحاد جامعه باشد.

شالوده شکنی, گفتمان امام خمینی, گفتمان غربگرا, مدرنیته غربی, تقابل های دوتایی