Abdoreza Aghajani - Department of food science and engineering, faculty of Industrial and Mechanical engineering, Qazvin branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.
Hamid Reza Mahdavi Adeli - Assistant Professor of Animal Science Research Institute, Karaj, Iran.
Mohammad Ali Davoudi - Department of Food Science & Technology, Damghan Branch, Islamic Azad University, Damghan, Iran.
Masomeh Amiri - Mahallat Branch, Islamic Azad University, Mahallat, Iran

به دلیل وجود برخی مشکلات نظیر واکنش­های آلرژیک و چربی بالا، امروزه جایگزینی نسبی شیر گاو با شیر حیوانات دیگر نظیر بز با به­کارگیری روش­هایی جهت بهبود کیفیت با هدف تولید ماست حائز اهمیت است. هدف از این پژوهش، ارزیابی مهمترین خواص کیفی ماست پروبیوتیک حاوی لاکتوباسیلوس پاراکازئی بر پایه مخلوط شیرگاو شیر بز در نسبت­های۱۰: ۹۰؛ ۳۰: ۷۰؛ ۵۰:۵۰ و ۱۰۰: ۰ می­باشد. نمونه­های تولیدی پس از یک روز نگهداری، جهت انتخاب نمونه­های برتر مورد آزمون حسی توسط گروه ارزیاب قرار گرفتند و آزمایشات مذکور بر روی نمونه­های منتخب طی روزهای ۲۸ روز انجام شد. نتایج نشان داد که با گذشت زمان، اسیدیته و آب­اندازی افزایش و pH، ویسکوزیته و شمارش باکتری پروبیوتیک کاهش یافت. بیشترین ویسکوزیته مربوط به تیمار حاوی نسبت­ برابر شیر گاو شیر بز و ۰.۰۵ درصد عصاره آویشن شیرازی بود. روند فعالیت آنتی­اکسیدانی نیز نامنظم، اما نزولی بود و عصاره­های مذکور، تاثیر معنی­داری بر این فعالیت داشتند. تیمار شیر گاو شیر بز (۱۰: ۹۰%) و ۰.۰۳ درصد عصاره آویشن شیرازی، بالاترین تعداد باکتری پروبیوتیک را داشت. از نظر آزمون حسی، تیمار شیر گاو (۱۰۰%) حاوی غلظت­های مشترک (۰.۰۲%) عصاره آویشن شیرازی پونه کوهی بالاترین امتیازات رنگ، طعم، قوام و پذیرش کلی را از نظر ارزیاب­ها کسب نمود. به عنوان نتیجه­­گیری می­توان گفت که برای دستیابی به بهترین کیفیت در مورد ویژگی­های مختلف مربوط به ماست پروبیوتیک، می­بایست سطوح مختلفی از عصاره و نسبت­های بهینه­ای از شیر بز شیر گاو مورد استفاده قرار گیرد.

Zataria multifliora, Probiotic, Mentha longifolia L., Goat, s milk, Yogurt., آویشن شیرازی, پروبیوتیک, پونه کوهی, شیر بز, ماست.