صادق حسن نژاد
سید مهدی قریشی
محمد حسن جوادی

زمینه: بسیاری از مواقع در خسارتها آنچه که مورد تضییع و هجوم قرار می گیرد، امور غیر مادی مربوط به شخصیت انسان از قبیل حیثیت، آبرو، عواطف و احساسات و مانند آن می باشد که همگی آن ممکن است حسب مورد ایجاد کننده ی خسارت معنوی برای فرد شده و سبب رنج اخلاقی و لطمه به حقوق غیرمالی او شود. با توجه به این امر پزوهش حاضر با هدف بررسی خسارت های اخلاقی و معنوی مضاعف از ضرب و جرح شکل گرفت و به راهکارهایی که قانون برای جبران این خسارت ها در نظر گرفته اشاره دارد. نتیجه گیری:  از دیدگاه شارع اسلامی هیچ تردیدی در پذیرش اصل مفهوم خسارت معنوی و جبران آن در فقه و قوانین موضوعی کشور وجود ندارد و قاعده لاضرر که از مسلمات فقهی است آن را پوشش داده و بر آن صحه می گذارد؛ از طرفی خسارات معنوی را می توان مصداقی از بحث برانگیزترین مباحث مسئولیت مدنی دانست؛ بحث برانگیز از این جهت که در خصوص قلمروی این نوع خسارات و به ویژه چگونگی و شیوه های جبران خسارات معنوی اتفاق نظر وجود ندارد. به نظر میرسد آنچه باعث تبدیل  این موضوع به یک مشکل حاد قوه قضاییه شده است، عدم اهتمام به ضرورت توجه به جبران صدمات روحی و جسمی مضاعف از ضرب و جرح (خسارت مازاد بر دیه) و نشناختن درست ماهیت و فلسفه دیات از یک سو و نداشتن تحلیلی جامع از مشکلات اجرایی مواد قانونی دیات ازسوی دیگر است.

Blood money, Moral damages, Legal solution, دیه, خسارت اخلاقی, راهکار قانونی