مجید محمدی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران
بهمن سلیمانی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران
مهدی محمودیان - گروه زمین شناسی مناطق نفت خیز جنوب، اهواز، ایران

پیش بینی فشار منفذی از اهمیت بسزایی در مراحل مختلف پروژه های هیدروکربنی (اکتشاف، حفاری و تولید) برخوردار است. وجود مناطقی با فشار غیرعادی باعث بروز مشکلات فراوانی نظیر گیر لوله حفاری، فوران چاه، از دست دادن چرخه گل حفاری و... می شود. استفاده از داده های لرزه ای تنها روش تعیین فشار منفذی قبل از حفاری چاه می باشد. در این تحقیق سرعت برانبارش که از پردازش داده های لرزه ای سه بعدی به دست آمده به وسیله نمودارهای صوتی کالیبره گردید. با استفاده از رابطه باور، استرس موثر تعیین شد. فشار منفذی با تعیین فشار روباره و رابطه بنیادی ترزاقی پیش بینی و مناطق با فشار غیرعادی، مشخص شدند. با کاهش استرس موثر و افزایش تخلخل، سرعت موج لرزه ای درون سنگ کاهش می یابد، درنتیجه ارتباط فشار موثر، سرعت، تخلخل و سنگ شناسی در مطالعه فشار منفذی می تواند به کاربرده شود. نتایج مطالعه نشان داد که در میدان کوپال دو بخش با فشار غیرعادی شامل سازند پرفشار گچساران (به خصوص بخش ۱ یا پوش سنگ) و سازند پابده و دو قسمت نیز با فشار غیرعادی کم در بخش های ابتدایی سازند آسماری شناسایی گردید. لایه های پایینی آسماری نیز نسبت به لایه های بالایی به علت کاهش استرس موثر در اثر افزایش تخلخل دارای فشار منفذی نسبتا زیادتری است.

فشار منفذی, فشار غیرعادی, سرعت برانبارش, میدان کوپال, نمودار صوتی