نورالدین رستمی - دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، نویسنده مسئول،
یونس کاظمی - کارشناس ارشد آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

ضریب زبری از مهمترین پارامترهایی است که باعث افت انرژی در کانال ها و رودخانه ها می شود و نقش بسیار مهمی در ارتفاع سطح آب در مقطع عرضی دارد. روش های مختلفی برای تخمین ضریب زبری ارائه شده است که بیشتر منشا آزمایشگاهی دارند. در هیدرولیک رودخانه ها به دلیل متحرک بودن بستر، مقاومت در مقابل جریان یا ضریب زبری متغیر می باشد. در این حالت نمی توان یک فرمول مقاومت جریان را به طور مستقیم و بدون آگاهی از نحوه تغییر ضریب مقاومت، در شرایط مختلف جریان و رسوب بکار برد. در تحقیق حاضر رودخانه گل گل در سد ایلام انتخاب گردید و نتایج حاصل از روابط تجربی مختلف برای تعیین ضریب زبری با استفاده از عملیات صحرایی و خصوصیات مختلف رودخانه و مقطع عرضی آن و همچنین جنس مصالح بستر و کناره ها به دست آمد و با داده های واقعی ضریب زبری و شبیه سازی جریان رودخانه مقایسه گردید. سپس از نرم افزار HEC-RAS جهت تعیین تراز آب در مقاطع عرضی مختلف برای دبی ها و ضرایب زبری مختلف استفاده گردید. طبق نتایج روش چاو که دارای کمترین خطای نسبی می باشد به عنوان بهترین روش برآورد ضریب زبری در این رودخانه پیشنهاد می گردد.

معادلات تجربی, ضریب زبری مانینگ, روش چاو, رودخانه گل گل, ایلام, HEC-RAS