عبدالحمید حاجبی - استادیار، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندرعباس، ایران
مریم مصلحی - استادیار، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندرعباس، ایران
مجید حسنی - کارشناس ارشد، موسسه تحقیقات جنگل‎ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

جنگل‎های مانگرو یکی از سودمندترین بوم سازگان ها هستند که امروزه در اثر تخریب، کمتر از ۵۰ درصد مساحت اولیه آن ها باقی مانده است. در مقابل تخریب بی‎رویه، بسیاری از کشورها علاوه بر حفاظت جنگل‎های مانگرو، اقدام به تولید نهال‎های استاندارد و جنگل کاری با آن ها کرده اند. هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر نوع گونه، رژیم آبیاری، شرایط نوری و اثرات متقابل آن ها بر ویژگی های رویشی نهال‎های حرا (Avicennia marina (Forssk.) Vierh.) و چندل (Rhizophora mucronata (Lam.)) در نهالستان بود. پس از جمع‎آوری بذرهای این دو گونه در تیر و مردادماه ۱۳۸۷، بذرها در گلدان‎های پلاستیکی کشت شدند. رویش قطری، رویش ارتفاعی و ضریب قدکشیدگی تحت تاثیر ‎گونه، رژیم آبیاری (هرروز، یک روز درمیان و سه روز درمیان) و شرایط نوری (سایه‎ و آفتاب) با استفاده از تجزیه واریانس سه طرفه بررسی شد. نتایج نشان داد که رویش قطری چندل در شش ماهگی نسبت به ۴۵ روز پس از کاشت، ۰/۳۸ میلی‎متر بیشتر از حرا بود (۰/۰۵< p). بررسی اثرات متقابل (گونه × شرایط نوری) حاکی از آن بود که رویش قطری حرا و چندل در شرایط سایه، اختلاف معنی‎دار داشتند. همچنین، رویش قطری حرا در روشنایی بیشتر از سایه بود (۰/۰۵< p). افزایش ضریب قدکشیدگی نهال‎ها در سایه به‎طور معنی‎داری بیشتر از روشنایی بود. افزایش ضریب قدکشیدگی هر دو گونه در سایه با یکدیگر اختلاف معنی‎داری داشت. در حرا افزایش ضریب قدکشیدگی در سایه به طور معنی‎داری بیشتر از روشنایی بود (۰/۰۱< p). طبق نتایج، برای رویش حرا روشنایی مناسب‎تر از سایه است، در حالی که چندل در هر دو شرایط نوری و سایه می تواند رشد کند.

جنگل کاری, جنگل های مانگرو, روشنایی, رویش, سایه