رضا ناصری هرسینی - عضو هیئت علمی، بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،
علیرضا فلاح نصرت آباد - رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گیلان
حامد کیومرثی - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران

کاه و کلش برنج حجم عظیمی از زیست توده لیگنوسلولزی حاصل از فعالیت های زراعی سالیانه در استان های شمالی کشور را به خود اختصاص می دهد؛ به گونه ای که مجموع کاه و کلش حاصل از کشت برنج در سه استان مازندران، گیلان و گلستان سالانه بالغ بر ۳/۶ میلیون تن است. این منبع عظیم و ارزشمند مواد آلی که با بهره گیری از انرژی خورشیدی و مواد آلی و شیمیایی نهفته در خاک و به عبارت دیگر با کمترین هزینه، هر ساله در دسترس قرار می گیرد، با وجود کاربردهای سنتی و نوین بسیاری که امروزه در جهان برای آن متصور است، متاسفانه عموما در کشور به عنوان محصولی مازاد و غیرقابل مصرف قلمداد شده و نسبت به حذف آسان و کم هزینه آن، یعنی سوزاندن در سطح مزارع، اقدام می شود. قالب فعالیت های پژوهشی در کشور نیز بر بهبود عملکرد کشت برنج و شلتوک قابل دستیابی از واحد سطح شالیزارها متمرکز بوده و شناسایی راهکارهای بهرهگیری از کاه و کلش برنج و معرفی آن ها به زارعین و بهره برداران کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در متن حاضر تالش شده است تا راهکارهای قابل اجرا در مقیاس روستایی و نیمه صنعتی برای بهره گیری از این زیست توده ارزشمند گردآوری و معرفی شوند.

کاه و کلش برنج, زیست توده, سوزاندن, افزایش بهره وری