سمیه مروتی - دانشجوی دکتری زبان شناسی دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات واحد ایلام
علی جمالی - استادیارگروه زبان و ادبیات انگلیسی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران

اگرچه در مواردی بسیار، به مشکلات کودکان تک زبانه اتیستیک در روایت داستان و کارکردهای اجرایی آن اشاره و پرداخته شده است اما در رابطه با تاثیر دوزبانگی بر این مهارت ها، در افراد دوزبانه، به ویژه در کودکان دوزبانه ایرانی، اطلاعات کافی در دسترس نیست. پژوهش حاضر تاثیر دوزبانگی بر روایت داستان و کارکردهای اجرایی ۲۰ کودک ۷ تا ۱۲ ساله دوزبانه کردی-فارسی زبان و تک زبانهفارسی زبان اتیستیک را با ۲۰ کودک دوزبانه و تک زبانه طبیعی مورد مقایسه قرار داده است. داستان های روایت شده آزمودنی ها، در سطح ریزساختار، مورد تحلیل قرار گرفتند. همچنین تکالیف کارکردهای اجرایی یعنی تکلیف توجه دیداری کلی-جزئی و تکلیف حافظه فعال ۲-Back نیز اجرا گردید. یافته های پژوهش نشان داد که کودکان دوزبانه اتیستیک در مقایسه با کودکان تک زبانه اتیستیک عملکرد بهتری در پیچیدگی ساختار داستان و استفاده از بندهای قیدی دارند. در انجام بخش کلی تکلیف توجه دیداری، کودکان دوزبانه اتیستیک در مقایسه با کودکان تک زبانه اتیستیک که در مقایسه با سایر گروه ها بیشتر از اطلاعات جزئی استنتاج می کردند، سرعت و صحت پاسخ های آزمودنی های دوزبانه اتیستیک در انجام تکلیف ۲-back در مقایسه با آزمودنی های تک زبانه همتای آنها بالاتر بود. تحلیل های همبستگی بین روایت داستان و کارکردهای اجرایی نشان داد که آزمودنی های دوزبانه اتیستیک در مقایسه با کودکان تک زبانه همتای خود از گستره وسیع تری از کارکردهای اجرایی خویش در روایت داستان بهره می جویند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که کودکان دوزبانه اتیستیک در مقایسه با همتایان تک زبانه خود از نظر تولید عناصر ریزساختار داستان و همچنین توجه دیداری و مهارت های حافظه فعال عملکرد بهتری دارند.

دوزبانگی, کارکردهای اجرایی, اختلال طیف اتیسم, شاخص های ریزساختار, روایت داستان, زبانشناسی اجتماعی