مهدی صابری کمرپشتی - دانشجوی کارشناسی ارشد حشره شناسی کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گر
حمیدرضا ساکنین چلاو - عضو هیئت علمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر
حسن قهاری - عضو هیئت علمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری

شپشه گندم و شپشه برنج از مهم ترین آفات انباری گندم، برنج و سایر غلات در ایران هستند و ضایعات فراوانی را در این غلات به وجود می آورند. استفاده از حشره کش های شیمیایی برای مبارزه با این آفات، به تدریج جای خود را به کاربردحشره کش های استخراج شده از گیاهان می دهد. حشره کش های گیاهی دارای مزایای قابل ملاحظه ای نسبت به حشره کش های شیمیایی بوده اما یکی از نقاط ضعف آن ها، عدم پایداری و بی دوام بودن سمیت تنفسی این حشره کشهاست. در این تحقیق، دوام سمیت تنفسی اسانس های استخراج شده از برگ های گیاهان آقطی) Sambucus racemosa ( و باریجه Ferula gummosa) ( بر آفات انباری شپشه گندم ) (Sitophillus granaries و شپشه برنج ( Sitophillus oryzae ( مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از آزمایشات زیست سنجی نشان داده اسانس آقطی از دوام سمیت تنفسی قابل قبولی برخوردار است. در مورد شپشه گندم، بعد از گذشت 12 ساعت، اسانس آقطی فقط 6/9%از تاثیر کشندگی خود را از دست داده است. در مورد شپشه برنج نیز، اسانس آقطی پس از گذشت 12 ساعت، تنها 4/6% از سمیت تنفسی خود را از دست داده است. بنابراین می توان اسانس آقطی را به عنوان گزینه مناسبی جهت تجاریسازی و تولید حشره کش های گیاهی در نظر گرفت. در حالی که دوام سمیت تنفسی اسانس باریجه بسیار کم است. به طوریکه در مورد شپشه گندم، اسانس باریجه پس از گذشت زمان 12 ساعت، 12 % از سمیت تنفسی خود را از دست داده است و حتی پس از گذشت زمان 7 ساعت نیز 33/34% از تاثیر کشندگی خود را بر روی شپشه گندم از دست داده است. این اسانس همچنین پس از گذشت زمان 12 ساعت، 211 % و پس از گذشت زمان 7 ساعت، 41 % از سمیت تنفسی خود را بر روی شپشه برنج از دست داده است

آقطی، شپشه گندم، شپشه برنج، دوام سمیت تنفسی، آفات انباری