محمدحسن طرازکار - استادیار اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز.
نوید کارگر ده بیدی - دانشجوی دکتری اقتصاد منابع طبیعی و محیط زیست، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز.
محمد بخشوده - استاد اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

در این مطالعه تاثیر توسعه اقتصادی و گسترش شهرنشینی بر آلودگی زیست محیطی در ایران در سال­های ۱۳۹۲-۱۳۵۰ مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور با استفاده از رهیافت خود رگرسیو با وقفه های گسترده (ARDL) رابطه بلندمدت و کوتاه مدت میان انتشار گاز دی اکسیدکربن (CO۲) به عنوان شاخص تخریب محیط زیست با درآمد ملی سرانه، رشد شهرنشینی، مصرف انرژی و آزادسازی تجاری مورد آزمون قرار گرفت. نتایج مطالعه رابطه U وارون میان گسترش شهرنشینی و انتشار آلودگی را نشان داد. هم چنین، اثر متغیر درآمد ملی سرانه مثبت و از اهمیت آماری برخوردار بوده و انتظار می رود با افزایش ۱۰ درصد در درآمد سرانه، مقدار انتشار سرانه آلودگی در بلندمدت ۵/۸ درصد و در کوتاه­مدت حدود ۷ درصد افزایش ­یابد. هم چنین، با ۱۰ درصد افزایش در مصرف سرانه انرژی انتظار می رود که سرانه انتشار CO۲در بلندمدت ۵/۴ درصد و در کوتاه مدت حدود ۴ درصد افزایش یابد. در نهایت، آزاد سازی تجاری در کوتاه­مدت، تاثیری مثبت بر سرانه انتشار آلودگی دارد، اما در بلندمدت اثر معنی­دار ندارد.

انتشار گاز CO۲, درآمد ملی سرانه, شهرنشینی, ARDL, ایران