پوراندخت سلطانی - دانشجوی دکترای اکتشاف معدن؛ دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود
امین روشندل کاهو - دانشیار؛ دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود
حمید حسن پور - استاد؛ دانشکده کامپیوتر، دانشگاه صنعتی شاهرود

گنبدهای نمکی یکی از ساختارهای مهم زمین شناسی در اکتشاف منابع هیدروکربنی هستند که به دلایل مختلفی تعیین ژئوبادی آن ها در داده های لرزه ای دارای اهمیت زیادی است. به دلیل بافت متفاوت گنبد نمکی نسبت به رسوبات دربرگیرنده، نشانگرهای لرزه ای بافتی ابزار مفیدی برای شناسایی و تشخیص این ساختارها در داده های لرزه ای هستند. ماتریس هم رخداد سطح خاکستری به عنوان ابزاری متداول برای تولید نشانگرهای بافتی در داده های لرزه ای استفاده می شوند. برای محاسبه ماتریس هم رخداد سطح خاکستری به منظور استخراج نشانگرهای بافتی، ابتدا تصویر داده لرزه ای بایستی به مقیاس خاکستری تبدیل شود. تبدیل خطی به عنوان متداول ترین و پرکاربردترین الگوریتم برای مقیاس کردن دامنه داده های لرزه ای به سطوح خاکستری استفاده می شود که مهمترین ویژگی آن حفظ حداکثری هیستوگرام توزیع دامنه های اصلی داده لرزه ای است. با این حال، رویدادهای زمین شناسی مورد علاقه مفسران نظیر گنبد نمکی اغلب تنها بخش کوچکی از هیستوگرام اولیه دامنه را پوشش می دهند و برای نمایش موثرتر آن ها، بهتر است، سطوح خاکستری بیشتری به آن ها اختصاص داده شود. تبدیل غیرخطی به مقیاس خاکستری با استفاده از تابع سیگموئید، امکان اختصاص سطوح خاکستری بیشتری به رویداد زمین شناسی نسبت به تبدیل خطی در داده لرزه ای را فراهم می آورد و سبب تقویت آن رویداد در تصویر مقیاس خاکستری و در نتیجه بهبود نشانگر بافتی حاصل از آن می شود. در این مقاله از طبقه بندی نشانگرهای بافتی مبتنی بر ماتریس هم رخداد سطح خاکستری بهبود یافته جهت تعیین ژئوبادی گنبد نمکی در داده لرزه ای دریایی دو بعدی مربوط به تنگه هرمز استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان داد که دقت شناسایی گنبد نمکی با استفاده از نشانگرهای بهبود یافته نسبت به نشانگرهای متداول در حدود ۲ درصد افزایش دارد و با توجه به عدم افزایش در زمان محاسبات می تواند به عنوان جایگزین مناسبی برای نشانگرهای متداول باشند.

گنبد نمکی, تفسیر لرزه ای, نشانگرهای بافتی, تبدیل غیرخطی به مقیاس خاکستری, ماتریس هم رخداد سطح خاکستری