محمدتقی کاشکی - مشهد، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی،
محمد خسروشاهی - تهران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور،

احیاء بیابانها به روش بیولوژیک یکی از کارآمدترین و پایدارترین روشهای توسعه مناطق خشک به شمار می آید. به نظر می رسد وجود سفره آب زیرزمینی شور نزدیک به سطح زمین در اطراف پلایاها یک مزیت نسبیبرای توسعه گونه های هیدروهالوفیت باشد. در این راستا و طی پژوهش انجام شده، ضمن شناسایی و اندازه گیری پوشش گیاهی جوامع هالوفیت حاشیه شمالی پلایای بجستان در محدوده شهرستان خلیل آباد و باملحوظ داشتن تغییرات جوامع رویشی، در امتداد پنج ترانسکت شعاعی منشعب از مرکز شوری در داخل کویر به سمت دامنه پایکوهی، تعداد 4 پلات ثابت جهت پایش متغیرهای آب زیرزمینی، خاک و رطوبت مدنظرقرار گرفت. داده های حاصله با استفاده از نرم افزار SAS آنالیز و مقایسات میانگین به روش دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که استقرار و الگوی پراکنش جوامع گیاهی در ناحیه مرطوب حاشیه پلایا تابعی از برآیندویژگی های هیدروژئوپدولوژیک منطقه است به گونه ای که با کاهش سطح ایستابی تا عمق کمتر از یک متر هیچ گیاهی قادر به رشد و زادآوری نبوده و رخساره های کویری به صورت لخت رخنمون دارند. محدودیت های خاک بویژه از جهت شوری و قلیائیت مانع از توسعه و تنوع پوشش گیاهی در این ناحیه بوده و رستنی های موجود حسب مقاومت های فیزیولوژیک بصورت دوایر متحدالمرکز متشکل از یک یا چند گونه خاص می باشد. بر این اساس گونه Halocnemum strobilaceum در بین جوامع گیاهی شناساییشده به عنوان مقاوم ترین گونه شناخته می شود. وجود اختلاف معنی دار در میانگین رطوبت خاک محدودهگسترش ریشه در سطح ترانسکت ها و پلات های آزمایشی مختلف ناشی از اختلاف در خصوصیات بافتیخاک و نوسان سطح ایستابی است. وجود منابع رطوبتی با اختلاف واریانس ناچیز در طول فصل رویش در ناحیه مرطوب پلایا از عوامل اصلی توسعه شورروی ها بوده ولیکن تنوع و اشکوب بندی آنها تابع خصوصیات اکوفیزیولوژیک گونه ها بویژه از حیث تحمل پتانسیل اسمزی بالاست

احیاء، پلایا، بجستان، شورروی ها