زهرا مروت - کارشناس ارشد محیطزیست
میرمهرداد میرسنجری - استادیارو رییس دانشکده کشاورزی دانشگاه ملایر
کامران شایسته - استادیارو مدیرگروه محیط زیست دانشگاه ملایر

جنگلها فراهم کننده خدمات اکوسیستمی مهمی هستند که اغلب بازاری برای تعیین ارزش این خدمت وجود ندارد . در میان خدمات غیر بازاری ارائه شده به وسیله اکوسیستم جنگلی ، خدمت تنظیم گازهای اتمسفری و به ویژه جذب و ذخیره سازی دیاکسیدکربن از اهمیت خاصی برخوردار است . گیاهان از جمله مهمترینفاکتورهای زیستی تثبیت دی اکسید کربن هستند که بدون نیاز به هزینه های زیاد، دی اکسید کربن را بصورت مولکول های آلی به زمین باز می گردانند. کربن عمدهترین عنصر گازهای گلخانه ای محسوب می شود که ترسیب آن توسط فرآیند فتوسنتز واز طریق گیاهان ساده ترین راهکار ممکن برای کاهش سطح این گاز اتمسفری است. پوشش گیاهی با بافت چوبی مانند درختان جنگل توانایی ترسیب کربن بیشتری دارد. افزایش ترسیب کربن معادل افزایش بیوماس گیاهی، افزایشتولید، بهبود حاصلخیزی خاک، افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک و جلوگیری از فرسایش آبی و بادی و نقش موثری در کاهش آثار ناشی از پدیده گلخانهای دارند . نکته قابل توجه در این رابطه آن است که تفاوت موجود در میزان تراکم زیست توده، وضعیت توپوگرافی منطقه، میزان رویش سالانه موجب شده تا میزان جذب گاز دیاکسید کربن در منطقه جنگلی مورد نظر به گونهای غیرهمگون صورت پذیرفته و از توزیع مکانی یکسانی برخوردار نباشد. در این مطالعه، الگوییبرای دستیابی به توزیع مکانی ارزش خدمت اکوسیستم جذب دیاکسید کربن توسط درختان با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی ارئه شده است . در این روش با استفاده از تیپ جنگل، میزان تراکم پوشش گیاهی و میزان رویش سالانه در پاسل ابتدا میزان رویش سالانه در پارسل تهیه شده و سپس با استفاده از رابطه میان میزان تولید زیست توده گیاهی و میزان خذب دیاکسید کربن نقشه میزان دیاکسید کربن جذب شده توسط اکوسیستم جنگلی تدوین میشود . در ادامه به منظور ارزش- گذاری این خدمت اکوسیستمی از روش هزینه جایگزین که یکی از روشهای مبتنی بر هزینه در اقتصاد محیطزیست محسوب میشود، استفاده شده و بدین ترتیب دستیابی به نقشه توزیع مکانی ارزش جذب دیاکسید کربن توسط درختان میسر شده نتایج این تحقیق نشان میدهد عرصه 00333 هکتار منطقه مورد مطالعه، سالانه ارزشی معادل 40 میلیارد ریال در رابطه با جذب گاز دیاکسید کربن برخوردار است

ارزشگذاری اقتصادی، دیاکسیدکربن، خدمات اکوسیستمی،گازگلخانهای، جنگل باغان و چناران