فریبا کرمی - دانشجوی دکتری اقلیم شناسی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
فاطمه ربانی - دانشجوی دکتری اقلیم شناسی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

مزارع کشت برنج از جمله منابع انسانی مؤثر در تولید متان میباشند. متان بوسیله باکتریهای متانوژنیک و از تجزیه بی-هوازی شلتوکهای برنج شناور در آب تولید میشود. برنج به عنوان دومین ماده غذایی اصلی در تغذیه بشر، 15 درصدازکل اراضی زیر کشت محصولات کشاورزی در جهان را به خود اختصاص داده و پیش بینی شده است که تولید آن تا سال2025 به 800 میلیون تن افزایش خواهد یافت. بدین جهت در این پژوهش سعی گردید تا تأثیر انواع کشت برنج در تولیدمتان با استفاده از منابع کتابخانهای و اینترنتی بررسی گردد. نتایج نشان داد که تخمین میزان انتشار متان از شالیزارهایبرنج بسیار مشکل است زیرا بیش از 60 درصد شالیزارهای برنج دنیا در هند و چین واقع شدهاند که آمار دقیقی از سرعتانتشار در این کشورها در دست نیست. همچنین میزان متان حاصل از این بخش نیز روند افزایش چشمگیری متناسب بارشد سطح زیرکشت نشان میدهد. عواملی مانند واریته برنج، طول دوره رشد، درجه حرارت آب و محیط، روش آبیاری،میزان آبیاری و غیره در میزان تولید متان از این طریق نقش دارند. بر مبنای قابلیت دسترسی به آب، کشت برنج به 4 گروه( برنج غرقابی، برنج تغذیه با باران، برنج دیم مرتفع و برنج آبهای عمیق) طبقه بندی میشود. این مسأله میزان انتشار متانرا در انواع کشت برنج متغیر میسازد. با توجه به مقایسه چهار الگوی کشت برنج از نظر میزان گسیل متان می توان نتیجهگرفت که برنج غرقابی (فاریاب) بیشترین مقدار تولید متان و پس از آن برنج دیم و برنج آبهای عمیق قرار دارد. گسیل متاندر برنج آبهای عمیق بیشتر از برنج آپلند است. در مورد برنج آپلند میتوان گفت که برنج آپلند منبع متان نیست زیرا درخاکهای دارای تهویه رشد می کند.

کشت برنج، متان، برنج غرقابی، برنج تغذیه با باران، برنج آبهای عمیق