علی نظری - کارشناسی ارشد بانکداری اسلامی

امروزه مهمترین ابزار کنترل نقدینگی برای اعمال سیاست های پولی عملیات بازار باز به شمار می رود که با توجهبه مسئله ربوی بودن آن قابلیت بکارگیری در نظام بانکداری اسلامی را ندارد. بدیهی است که امر کنترل نقدینگیاز اهمیتی برخوردار است که بایستی حتما جایگزین های مناسبی برای آن جهت اعمال سیاستگذاری مورد نظرپولی یافت. کارشناسان فقهی و اقتصادی سایر کشور های اسلامی نیز در طول سالیان اخیر با معرفی ابزاری از ایندست و اجرای برخی از آنها توانسته اند نیاز اقتصادشان را تا حدودی مرتفع سازند؛ حال آنکه در ایران اسلامی دربرنامه سوم و تا حدودی برنامه چهارم توسعه اوراق مشارکت بانک مرکزی با همین رویکرد انتشار یافت که با همهنقاط مثبت و منفی آن، بیشتر از دو سال است که عرصه اقتصاد کشورمان از حضور تنها ابزار مورد اشاره بی بهرهاست. از سوی دیگر از آنجا که کشورمان در طول سالیان گذشته همواره با کسری بودجه و در نتیجه استقراض ازبانک مرکزی و یا تبدیل دلارهای نفتی به ریال و افزایش پایه پولی مواجه بوده است، لذا بانک مرکزی به ابزارینیازمند است تا بتواند مستقلا به اعمال سیاست انقباضی بپردازد. این مقاله بدنبال بررسی ابزارهای معرفی شده وتلاشی برای گسترده تر کردن آن می باشد تا در پایان بتواند از منظر کارایی و شرع به مقایسه آنها بپردازد ومناسب ترین ابزار را با توجه به ملاک های مورد نظر برای اجرا توصیه نماید.

اوراق اجاره؛ مضاربه؛ مشارکت؛ تنزیل؛ قرض الحسنه؛ عملیات شبه بازار باز؛ ابزار سیاست پولی