صدیقه حیدری - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری زهکشی، دانشکده ی مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران
هادی معاضد - دانشیار دانشکده ی مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران
عبدالرحیم هوشمند - استادیار دانشکده ی مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران
سیدیحیی میرزایی - دانشجوی دکتری هیدرولوژی دانشکدهی مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران

نظر به اهمیت بالای منابع آب زیرزمینی در کشور و به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک و نیز با توجه به اینکه دشت قلعه تل واقع در استان خوزستان به تازگی جزو دشت های ممنوعه از نظر وضعیت بهره برداری آب زیرزمینیدرآمده است، در این مطالعه منابع آب زیرزمینی دشت قلعه تل مورد بررسی و پایش کمی وکیفی قرار گرفته است. دشت قلعه تل یکی از دشتهای استان خوزستان است که در شرق این استان و در اطراف شهر قلعه تل با گسترششمال غربی، جنوب شرقی قرار گرفته است. دشت قلعه تل بین 31 درجه و 36 دقیقه تا 31 درجه و 45 دقیقه عرض شمالی و 49 درجه و 49 دقیقه تا 49 درجه و 56 تا دقیقه طول شرقی قرار گرفته است. طول این دشت حدود 18 کیلومتر و عرضآن بین 1.5 تا 7.5 کیلومتر است. پایش کمیت و کیفیت آب عبارت است از فرآیند برنامه ریزی شده نمونه برداری ، اندازه گیری و ثبت یا علامت گذاریویژگی های مختلف آب که اغلب با هدف ارزیابی تناسب و تطابق با هدف یا اهداف کاربری تعریف شده برای آب باشد برای پایش و بررسی کمی این دشت از آمار بارندگی ایستگاه باران سنجی بارانگرد در یک دوره 45 ساله ( 134-90 استفاده شده است. تحلیل زمانی نمودار بارش موید کاهش درخور توجه بارندگی در طول سالیان در این دشت و تأثیر آن بر کاهشافت سطح آبخوان است که در هیدروگراف واحد به خوبی نشان داده شده است برای پایش کیفی روند تغییرات هدایت الکتریکیpH ،sarآنیون ها و کاتیون ها از سال 1384 تا 1390 بصورت جداگانه آمده است که افزایش غلظت مقادیر آنها در طول سال و با توجه با کاهش بارندگی و افزایش خشکسالی ها قابل توجیه است. نقشه هم ارزش هدایت الکتریکی و کلر منطقه هم نشان میدهد که بیشترین مقادیر مربوط به شمالو شمال غرب دشت است. بر اساس دیاگرام شولر آب منطقه خوب بوده و برای کشاورزی نیز براساس ویلکاکوس آبمنطقه،C2-S1است که آب دارای سدیم کم است و برای آبیاری تمام خاکها به کار میرود و از نظر مقدار با شوری متوسط را می توان با کمی آبشویی آن را بکار بردبه طور کلی چون تمام منابع آب زیرزمینی تحت تأثیر سازندهای آهکی مجاور نهشته های رسوبی ناشی از سنگ آهک قرار دارند تیپ آب بی کربنات – کلسیم می باشد.

آب زیرزمینی، پایش، خشکسالی، دشت قلعه تل