محمد ضابط - استادیار، دانشگاه بیرجند، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات
خداداد مصطفوی - استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، گروه زراعت و اصلاح نباتات، کرج، ایران

به منظور مطالعه ژنتیکی عملکرد و اجزای آن در گندم نان، تلاقی فلات X روشن صورت گرفت و نسل های حاصل از خودگشنی ((F(2), F(1) و نسل های حاصل از تلاقی برگشتی (BC(1) و( BC(2) آنها بدست آمد. والدین به همراه نسل های (BC(1), F(2), F(1 در یک طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 89-88 در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج کشت و برای بررسی عملکرد و اجزای آن مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات مورد اندازه گیری عبارت بودند از : وزن 1000 دانه، وزن دانه در سنبله، وزن 5 سنبله، تعداد پنجه، طول سنبله، طول ریشک، برآمدگی پدانکل، طول پدانکل، ارتفاع گیاه و عملکرد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس وزنی نشان داد که در تلاقی فلات X روشن به استثنای وزن دانه در سنبله، طول سنبله، برآمدگی پدانکل و طول پدانکل بین شش نسل مختلف تفاوت معنی داری وجود دارد. تجزیه میانگین نسل ها با استفاده از آزمون مقیاس مشترک نشان داد که در توارث عملکرد و اجزای مرتبط با آن اجزای افزایشی، غالبیت و اپیستازی نقش دارد، لیکن اجزای غالبیت مهمتر از افزایشی می باشد. در صفت عملکرد به عنوان مهمترین صفت اجزای افزایشی (d)، غالبیت (h)، افزایشی x افزایشی (i) و غالبیت x غالبیت (1) مهمتر از سایر اجزا بودند.

تجزیه میانگین نسل ها، عمل ژن، عملکرد و اجزای عملکرد