کیوان بهمنی - دانشگاه تهران، پردیس ابوریحان، گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات
علی ایزدی دربندی - دانشگاه تهران، پردیس ابوریحان، گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات

رازیانه از زمان های بسیار دور توسط کشاورزان در مناطق مختلف ایران کاشت شده است و این مناطق به طور قابل ملاحظه ای از لحاظ اقلیمی متفاوت بودند. در این مطالعه 25 ژنوتیپ رازیانه از سراسر ایران جمع آوری شد و تنوع ژنتیکی آنها با 7 نشانگر ISSR بررسی شد. توسط این نشانگرها تعداد 995 قطعه DNA چند شکل تولید شد. بیشترین فاصله ژنتیکی بین ژنوتیپ های فزوه و مغان و کمترین بین چاهستان و حاجی آباد مشاهده شد. گروه بندی این ژنوتیپ ها بر اساس اطلاعات آغازگرهای ISSR و با روش UPGMA انجام شد و ژنوتیپ ها را به 10 گروه تقسیم کرد. گروه بندی رابطه میان تنوع ژنتیکی و توزیع جغرافیایی و یا تشابهات اقلیمی را نشان داد به طوری که ژنوتیپ های با منشاء های نزدیک به هم (مانند گیوی و خلخال از یک استان) و یا با اقلیم های مشابه (مانند چاهستان، حاجی آباد و خاش با اقلیم گرم و خشک) در یک گروه قرار گرفتند. این بررسی نشان داد رازیانه های ایران دارای تنوع ژنتیکی بالایی هستند ونشانگر ISSR به خوبی ژنوتیپ های رازیانه را بر اساس توزیع جغرافیایی و تشابهات اقلیمی از هم تفکیک کرده است. آگاهی از این تنوع ژنتیکی اصلاحگران را در برنامه های اصلاحی، تکاملی و طبقه بندی کمک می کند. از لحاظ برنامه های حفاظت گونه ای و حفظ ذخایر ژنتیکی توصیه می شود که حداقل یک برنامه حفاظتی برای ژنوتیپ های مناطق نزدیک به هم و یا با اقلیم های مشابه در نظر گرفته شود.

رازیانه، تنوع ژنتیکی، ISSR