اربوالفضل پاک نیت - دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی
مجید طالبی - عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان
احد یامچی - عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان

گیاه پروانش (Catharanthus roseus) به دلیل دارا بودن خواص درمانی بسیار ارزشمند است. وین بلاستین و وین کریستین دو آلکالوئید مهم موجود در این گیاه به عنوان داروهای ضد سرطان استفاده می شوند. این ترکیبات به مقدار کم در اندام هوایی تولید شده و استخراج و خالص سازی آنها هزینه بر است. تلاش های زیادی برای افزایش تولید این مواد در گیاه صورت گرفته که از آن جمله می توان به بهینه سازی محیط کشت، تغذیه مناسب و دستورزی ژنتیکی ژن های مسیر بیوسنتز این مواد اشاره کرد. در این مطالعه اثر القایی دو فیتوهورمون سالیسیلیک اسید (SA) و جاسمونیک اسید (JA) بر بیان ژنها g10h, d4h, dat و str در بافت ساقه و ریشه بررسی شد. RNA کل از ریشه و برگ گیاهان تیمار شده با 50 میلی مولار JA و 100 میلی مولار SA استخراج شد. cDNA با استفاده از آغازگرهای اختصاصی سنتز شد و الگوی بیان ژن به روش RT-PCR مورد سنجش قرار گرفت. این مطالعه نشان داد که ژنهای dat و d4h در بافت ریشه بیان نمی شوند. ژن های str و g10h در هر دو بافت ریشه و ساقه بیان شدند اما بیان آنها در ریشه بیشتر از ساقه بود. تجزیه و تلیل داده ها نشان داد که هر دو فیتوهورمون JA و SA بر بیان این چهار ژن تأثیر مثبت دارند، هر چند اثر SA به میزان قابل توجهی بیشتر از JA است.

وین بلاستین، وین کریستین، جاسمونیک اسید، سالیسیلیک اسید، Real Time PCR