هما کشاورزی شیرازی
فرح سادات هالک
محسن میرمحمدی

؛MTBE یکی از ترکیبات الی فرار در هوای تنفسی است. اتلاف بنزین در جایگاه های سوخت رسانی و تردد خودروها در سطح شهر از جمله منابع ورود MTBE به هوای شهر می باشد. از آنجائیکه افزودن این ماده به بنزین که جایگزین تترااتیل سرب شده است حدود 2 الی 3 سال است که صورت پذیرفته است، بررسی غلظت آن در هوا که نهایتاً منجر به ازدیاد آن در خاک و آبهای سطحی و زیرزمینی می شود حائز اهمیت است. مطالعات انجام شده در تهران نشان می دهد که روزانه حدود 52000 لیتر بنزین در جایگاه های سوخت رسانی سطح شهر (به طور متوسط 415 لیتر از هر یک از جایگاه ها) تلف می شود. این مقدار اتلاف بنزین در هر روز قادر است هوای محیط اطراف جیگاه ها را آلوده کند. در این تحقیق MTBE در هوای محوطه و اطراف دو جایگاه سوخت رسانی در دو نقطه شهر تهران و همچنین در 20 نقطه سطح شهر تهران در د فصل سرد و گرم سال مورد سنجش قرار گرفته است. نمونه برداری به طور همزمان از شعاع های مشخص از جایگاه های سوخت رسانی توسط پمپ پرسنلی و جاذب مخصوص SKC و مطابق استاندارد انجام شده است. سنجش نمونه های برداشت شده بعد از استخراج ماده آلی در حلال 2CS توسط گازکروماتوگرافی به انجام رسیده ا ست. نتایج این تحقیق نشان داده است که غلظت MTBE در جایگاه خاوران در ماه های خرداد و تیر (3/3-10/7 ppm) از آذر ماه (4/4-6/4ppm) بالاتر است. علاوه بر آن غلظت MTBE در اطراف جایگاه بهشتی در همان ماههای خرداد و تیر 2/5-5/5 ppm بوده است. در هر دو جایگاه مقادیر سنجش شده بیش از مقادیر مجاز در هوای تنفسی بوده است. همچنین نتایج نشان داد که شعاع تأثیر آلودگی جایگاه های سوخت رسانی در هوای محیط اطراف آن حدود 30 متر از مرکز جایگاه است. نتایج سنجش در سطح شهر نشان داد که متوسط میزان MTBE حدود 0/01-1/2 ppm بوده است. در 63 درصد نمونه های برداشتی از سطح شهر نیز غلظت بیشتر از مقادیر پیشنهادی برای هوای تنفسی است. علاوه بر آن تفاوتی بین نتایج سنجش MTBE در دو فصل گرم و سرد سال وجود ندارد. به این معنی که در طول سال غلظت MTBE در سطح شهر و ا طراف جایگاه ها یکسان است.

آلودگی هوا، اتلاف بنزین، MTBE، جایگاه های سوخت رسانی، منابع متحرک آلودگی هوا