محمدرضا روزبه - استادیار دانشگاه لرستان

از عوامل برجسته سازی کلام در ادبیات، کاربرد متفاوت و هنرمندانه ی زبان است که از رهگذر شگردهای فراوانی از جمله : گونه های مختلف ایهام، ایجاد تناسبها و تناظرهای معنایی , بازی هنری با کلمات، پارادوکس ها و ... رخ می دهد . این شیوه ها و شگردها با خصلت ابهامآفرینی موجب غرابت، زیبایی و گیرایی بیان شاعر، و نیز ارتقای دید، درک وحس زیباشناختی مخاطب می شوند . در این مقاله کوشیده ایم تا پاره ای از این گونه شیوه ها و شگردهای زبانی را دراشعار زنده یاد قیصر امین پور، تحلیل و بررسی زیباشناسانه کنیم تا از این طریق، ابعاد و آفاق خلاقیت های هنری او را بهتر و بیشتر بشناسیم و بشناسانیم. این بررسی نشان می دهد که برخی تکنیک های زبانی نظیر ایهام و گونه های آن، بازی هنری با کلمات و بهره گیری از خصلت تداعی معانی وا ژگان، از برجسته ترین خصایص سبکی و زیباشناختی شعر امین پور به شمار می آیند؛ هرچند که افراط شاعر در به کارگیری این شگردها، گاه شعر او را در معرض آفات و آسیب هایی قرار می دهد.

شعر، ذهن و زبان، ایهام، ابهام، تناسب و تناظرهای معنایی