سجاد باباخانی - دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش (تعلیم وتربیت اسلامی) دانشگاه پیام نور تهران

بشر همواره از معنویت و فرهنگ دینی تأثیر پذیر بوده و زندگی خود را بر اساس آن استوار نموده و کوشش کرده است تا جایی که برای او امکان دارد اصول زندگیش را بر اساس آن قرار داده و ملاک های خود را از این طریق به دست آورد. نگرش او به محیط زیست به عنوان یکی از مسائل حیاتی ، تا میزان زیادی نتیجه ی تأثیرپذیری انسان از فرهنگ های آسمانی است. از این رو آگاهی یافتن از دیدگاه های این ادیان به معنای ریشه یابی این اقدامات حمایتی است .انسان افزون بر رابطه با خداوند، با خود و با انسان‌های دیگر، با محیط زیست نیز رابطه دارد، از این‌رو، مجموعه‌ای از احکام و دستورالعمل‌های اخلاقی درباره رفتار او با محیط زیست وجود دارد که آن را «اخلاق محیط زیست» نام نهاده‌اند. در این مطالعه مروری، سعی شده است با روش توصیفی- تحلیلی و با جستجو در منابع کتابخانه ای و نیز بانک های اطلاعاتی، اطلاعات لازم در ارتباط با اخلاق زیست محیطی، را از قرآن کریم و منابع اسلامی موجود، جمع آوری و مورد بحث و تفسیر قرار دهیم. نگاه اسلام به طبیعت و محیط، اعم از جاندار و بیجان، عاطفی، اخلاقی، معنوی و هدایت‌گرانه است و برخورداری از مواهب طبیعی نیز بر پایه‌ اصولی متین، عادلانه، حکیمانه، متوازن و سازنده استوار گردیده است. هدف متعالی اسلام برخوردار ساختن همه نسلها از نعمتهای الهی و ایجاد جامعه‌ای سالم و بدور از فاصله طبقاتی و مستعد برای رشد و شکوفائی است و الزامات شرعی برای حفظ تعادل و توازن در استفاده از مواهب طبیعی با پرهیز از زیاده‌روی و مقید به عدم اضرار به غیر فراهم آورده است. با نگاهی به آیات و روایات و سیره ی اهل بیت (ع) روشن می گردد که هیچ مکتبی مانند اسلام به طبیعت و محیط زیست اهمیت نداده است .

اخلاق زیست محیطی، دین اسلام، قرآن کریم، محیط زیست