محمد حسینی - دانشجوی دکتری تخصصی بهداشت محیط، گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
کاظم ندافی - استاد گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
رامین نبی زاده - دانشیار گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
مسعود یونسیان - استاد گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران

مقدمه و اهمیت موضوع: استفاده وسیع شهروندان از سیستم مترو، موضوعات بهداشتی و از آن جمله مسئله آلودگی هوا در این مکان عمومی و بطور اخص ایستگاههای آن را ضرورت بخشیده است. هدف از این مطالعه بررسی آلودگی باکتریایی و قارچی در هوای درون ایستگاههای امام خمینی و صادقیه تهران و بررسی ارتباط آن با پارامترهای محیطی می باشد.مواد و روشها: در این مطالعه دو ایستگاهها امام خمینی و صادقیه به عنوان ایستگاههای نمونه برداری انتخاب شدند و از هر ایستگاهها سه نقطه به عنوان محل نمونه برداری انتخاب شد. همچنین از هوای درون دو نوع قطارهای قدیمی و جدید نیز نمونه برداری صورت پذیرفت. نمونه برداری بوسیله پمپ نمونه بردار میکروبی هوا (Quick Take) مدل 30 مجهز به ایمپکتور آبشاری تک مرحله ای BioStage صورت پذیرفت. محیط کشت انتقالی مورد استفاده برای نمونه های باکتریایی تریپتیک سوی آگار و برای نمونه های قارچی سابورو دکستروز آگار بود. پس از نمونه برداری نمونه ها به آزمایشگاه منتقل شده و مورد آنالیز قرار گرفتند. همزمان دما، رطوبت و دانسیته مسافران در نقاط نمونه برداری سنجش شدند.نتایج و بحث: غلظت باکتری ها و قارچها به ترتیب در محدوده 1501- 35 و 1402-21 CFU/m3 متغیر بود. بیشترین غلظت آلودگی باکتریایی و قارچی مربوط به سکوی ایستگاه امام خمینی و به ترتیب با میانگینCFU/m3 1073 و 1017 بود. در این مطالعه در مجموع 14 جنس و گونه باکتریایی و 16 جنس و گونه قارچی جداسازی شد. از بین باکتریها، استافیلوکوکوس اپیدرمیس، میکروکوکوس لوتئوس و گونه های باسیلوس و از بین قارچ ها، پنسیلیوم، کلادسپوریوم و آلترناریا غالب بودند. نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد همبستگی معنی داری بین دانسیته باکتری ها بر حسب CFU/m3 با تعداد افراد در شعاع 2 متری و دما (p<0.05) وجود دارد. اما بین دانسیته باکتری ها و درصد رطوبت نسبی همبستگی معنی داری مشاهده نشد ( p>0.05).در رابطه با قارچها غلظت قارچها با تعداد افراد در شعاع 2 متری (p<0.05 و r = 0.68) و درصد رطوبت نسبی (p<0.05 و r = 0.43) همبستگی معنی داری داشت اما بین غلظت قارچها و دما همبستگی معنی داری وجود نداشت (p>0.05 و r = 0.06). نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصله، غلظت بالای آلودگی میکروبی (باکتریایی و قارچی) در هوای درون ایستگاهها می تواند مرتبط با دانسیته بالای جمعیت در مناطق محصور ایستگاه باشد؛ بنابراین اصلاحات راهبری همچون افزایش تعداد قطارها به منظور پیشگیری از شلوغی و ازدحام بیش از حد می تواند به عنوان یک اقدام پیشگیرانه مد نظر قرار گیرد.

آلودگی هوا، آلودگی میکروبی، مترو تهران، هوای داخل