مریم رضازاده - استادیار،گروه فیزیک، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس
پرویز ایران نژاد - دانشیار، گروه فیزیک فضا، موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران
یاپینگ شائو - پروفسور موسسه ژئوفیزیک و هواشناسی، دانشگاه کلن، کلن، آلمان

هدف از این پژوهش بررسی میزان گسیل غبار برآورد شده توسط طرح واره‌های فرسایش بادی تحت مدل منطقه‌ای پیش‌بینی عددی و تحقیقاتی WRF-Chem در منطقه خاور‌میانه با استفاده از سری داده‌های بهبود یافته پارامترهای سطح است. این داده‌ها، که در برگیرنده پوشش گیاهی، بافت خاک و توپوگرافی است، به کمک داده‌های ماهواره‌ای سنجنده مودیس و داده‌های USGS تهیه، و با تلفیق آن‌ها مناطق مستعد گسیل غبار منطقه مشخص شده است. از آن جایی که داده‌های سطح موجود در مدل WRF-Chem شامل داده‌های میانگین پنج ساله و با تفکیک افقی پایین هستند و همچنین به دلیل اهمیت شرایط سطحی مناطق چشمه غبار در تعیین میزان گسیل غبار و نحوه توزیع آن در منطقه، مقایسه‌ای بین نتایج داده‌های موجود در مدل WRF-Chem با داده‌های جدید انجام شد. نتایج نشان‌دهنده عدم توانایی داده‌های موجود در مدل برای نمایان کردن جزئیات خصوصیات بافت خاک و پوشش گیاهی منطقه است. درحالی‌که داده‌های جدید میزان خطا را در شناسایی چشمه‌های غبار و به دنبال آن تعیین میزان گسیل و نحوه توزیع غبار کاهش می‌دهد. افزون بر آن، گسیل غبار با داده‌های جدید سطح در مدل WRF-Chem و تحت طرح واره‌های فرسایش بادی برای طوفان غبار دوره 9-4 جولای 2009، شبیه‌سازی و چشمه‌های غبار موثر و میزان گسیل از هر یک از آن‌ها و نحوه توزیع غبار در منطقه بررسی شد. نتایج شبیه‌سازی‌ها نشان می‌دهد که این طوفان غبار بر فراز چشمه سودان شکل گرفته و با جریان‌های جنوب‌غربی به سمت شمال‌شرق تا ایران و ترکمنستان کشیده شده است. همچنین نتایج حاصل از شبیه‌سازی گسیل غبار نشان می‌دهد که الگوی گسیل غبار حاصل از داده‌های جدید در طرح واره‌های فرسایش بادی گستردگی بیشتری در اطراف چشمه‌های اصلی غبار تعیین شده در منطقه خاورمیانه دارند.

مدل WRF-Chem؛ چشمه غبار؛ خاورمیانه؛ بافت خاک؛ پوشش گیاهی