مهدی حسامی افشار - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، دانشگاه ارومیه،
کیوان خلیلی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه،
توحید علیقلی نیا - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشگاه ارومیه،

بررسی دسترسی به آب، مصرف آن و تنش آب در مقیاس جهانی، یکی از موضوعات مورد ارزیابی محققین در حال حاضر می باشد. اهمیت این موضوع از این جهت می باشد که در اکثر ارزیابی های صورت گرفته آب مورد نیاز اکوسیستم های آبزی هرگز تخمین زده نشده و به صورت صریح بیان شده است. در مطالعه ی حاضر، ارزیابی وضعیت بهره برداری رودخانه های منتهی به دریاچه ی ارومیه و تعیین نیاز زیست محیطی آنها مد نظر بوده است. دریاچه ارومیه یکی از مهمترین و ارزشمند ترین زیست بوم-های آبی ایران می باشد. آب مورد نیاز دریاچه از طریق رودخانه های دائمی و تعدادی آبراهه و مسیل که به صورت فصلی و یا موردی آب در آنها جاری می گردد تامین می شود. در یک دهه گذشته، کاهش چشمگیر ریزش های جوی و بروز خشکسالی های پیاپی و افزایش طرح های توسعه و بهره برداری از آب جهت مصارف کشاورزی و سایر کاربری ها، منجر به کاهش جریانات ورودی به دریاچه شده است]1[. نتایج ارزیابی وضعیت بهره برداری و نیاز زیست محیطی چهار رودخانه ی منتهی به دریاچه ی ارومیه (زرینه رود، مهابادچای، گادارچای و شهرچای) نشان داد که تنها رودخانه ی گادارچای دارای وضعیت بهره برداری مناسبی در طی سال-های تر، نرمال و خشک می باشد. همچنین نتایج نشان دادند که سه رودخانه ی دیگر دارای بهره برداری متغیری در طی سال های مورد مد نظر می باشند؛ که نشان دهنده ی ضرورت توجه خاص در برنامه ریزی های منابع آب و انجام مطالعات زیست محیطی دقیق تر روی این رودخانه ها را نشان می دهد.

شاخص بحران آب ، نیاز زیست محیطی ، وضعیت بهره برداری ، دریاچه ارومیه ، منحنی تداوم جریان