لیلا جهانبان - دانشگاه پیام نور شازند
محمدرضا داوری - دانشگاه پیام نور اراک
محمد میرزاخانی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد فراهان

گیاه سزبانیا (Sesbania rostrata) گیاهی چند منظوره بومی مناطقی همچون هندوستان و مالزی است که با هدف مصرف به عنوان علوفه و همچنین کود سبز در جنوب شرق آسیا و پیش از برنج کشت می شود. این گیاه دارای رشد سریعی می باشد و گزارش شده است که کشت آن پیش از برنج به عنوان کود سبز باعث افزایش 20 تا 40 درصد محصول کشت بعدی (برنج) شده است. یکی از فواید کشت گیاه سزبانیا به عنوان کود سبز، اضافه کردن مواد آلی به خاک های فقیر می باشد. در طی تجزیه شدن مواد آلی به وسیله میکروارگانیزمهای موادی که در مقابل تجزیه شدن مقاومت نشان می دهند مانند رزین ها به تشیکل خداکدانه های خاک کمک کرده و علاوه بر نقش شیمیایی در بهبود خاکف فیزیک خاک را نیز بهبود می بخشند. گیاهان پوششی همچنین علاوه بر تثبیت نیتروژن، از گسترش آفات نیز جلوگیری می کند که این می تواند نقش بسیار مهمی در کشاورزی ارگانیک (نوعی کشاورزی که استفاده از آفت کش ها و کودهای شیمیایی در ان ممنوع شده است) را داشته باشد. برخلاف سایر گیاهان خانواده لگوم سزبانیا نیاز به کاربرد علف کش برای کنترل علف های هرز ندارد و زمانی که در بهار و تابستان کشت شود ظرف مدت 4 هفته زمین را پوشش داده و در مدت 50 روز ارتفاع آن به بیش از 180 سانتی متر می رسد و در مدت کمتر از 60 روز بیش از 4 تن در هکتار بیوماس تولید می کند. نیتروژنی که توسط سزبانیا از هوا تثبیت می کند حدودا 100 کیلوگرم در ه کتار می باشد. معمولاً این گیاه در اواخر شهریور روع به گلدهی می کند و بهتر است در مناطقی با خاک ضعیف قبل از 15 مهر در خاک برگردانده شود. برگ های جوان این گ یاه محتوی 8/4 درصد پروتئین است. این گیاه حاوی مقایر کافی نیتروژن، فسفر، پتاسیم، گوگرد و کلسیم و منیزیوم در قسمت های هوایی است که این گیاه را قادر می سازد تا به عنوان منبعی در تهیه کودهای آلی و زیستی استفاده نمود. گروه های ساقه ور یشه تیمار داده شده با ریزوبیوم های مخصوص توانایی تثبیت نیتروژن تا حدود 200 کیلوگرم در هکتار را دارا می باشند.