بابک امین نژاد - استادیار دانشگاه آزاد رودهن
پژمان خاکپور - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های هیدرولیکی دانشگاه آزاد رودهن

ماهى ها در فصول تخم ریزى، به طور غریزى در خلاف جهت جریان رودخانه شنا می کنند تا خود را به محل هایی جهت تخم ریزى برسانند. این عمل طى قرون متمادى انجام شده و عامل بقاء ماهى ها می باشد. سدهاى انحرافى از جمله سازه هاى متقاطعى هستند که مانع مهاجرت ماهى ها به بالادست مى گردند. از این جهت احداث سازه راه ماهى ضرورى است. راه ماهى ها سازه هاى مستهلک کننده انرژی هستند که از یک کانال شیبدار با سرریزهاى متوالى تشکیل مى گردند. الگوی جریان در راه ماهى ها تأثیر بسیارى در حفاظت از ماهیان و ایجاد یک معبر امن براى آنها دارد. از عوامل موثر در شنا کردن ماهى ها مى توان به میدان سرعت و عمق آب و میزان آشفتگی جریان هاى متلاطم اشاره نمود. در این مقاله تلاش شده تا نسبت به شبیه سازى عددى توزیع سرعت و الگوی جریان عبورى از این سازه اقدام شود و با تغییر در شیب سازه، شرایط لازم جهت غلبه توان ماهى بر سرعت جریان عبورى از آن و همچنین ایجاد یک معبر امن جهت عبور ماهى ها به بالادست سازه هاى مسدود کننده، فراهم شود. نتایج نشان داد که با افزایش شیب، محدوده سرعت هاى بیشینه تشکیل شده بر روى سرریز ها و استخرهاى انتهایى طول بیشترى را در بر مى گیرد

تغییرشیب ، راه ماهی ، توزیع سرعت ، الگوی جریان