سمیه امانی - دانشجو، کارشناسی ارشد مرتع داری گروه، مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه کردستان
حامد جنیدی جعفری - استادیار، دکتری علوم مرتع،گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه کردستان

تعیین کیفیت علوفه گیاهان مرتعی ایران، بررسی اثر عوامل محیطی بر ان و معرفی روش‌های مناسب ارزیابی کیفیت علوفه مراتع کشور، یکی از چالش‌های موجود در اداره علمی و بهره‌برداری مراتع است. بنابراین به منظور بررسی کیفیت علوفه مرتعی festuca ovina در منطقه حفاظت شده بیجار استان کردستان، اقدام به نمونه‌برداری کامل از اندام هوایی به روش تصادفی – سیستماتیک در شدت‌های مختلف چرایی گردید. این ناحیه دارای سه منطقه کاملاً حفاظت شده (تیمار چرا ممنوع یا قرق)، منطقه تحت چرای کنترل شده (تیمار چرای متوسط) و منطقه چرای آزاد (تیمار چرای سنگین) به فاصله نزدیکی از یکدیگر می‌باشد. به این ترتیب تیمارهای مناسب جهت مقایسه اثر شدت‌های متفاوت چرا بر میزان دیواره سلولزی و همی سلولوزی گونه مذکور انتخاب شد. به منظور تعیین کیفیت علوفه گونه فستوکا آوینا دیواره سلولزی ADF و دیواره همی سلولزی NDF به روش ون سوست مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل با استفاده از نرم‌افزار SPSS و مقایسه میانگین با آزمون دانکن صورت گرفت. نتایج نشان دا که میانگین تیمارهای تنش چرای متوسط و سنگین نسبت به منطقه قرق به ترتیب معادل 80/87 و 42/94 درصد بر دیواره سلولزی و 89/83 و 86/86 درصد در مورد دیواره همی سلولزی گونه فستوکا آوینا را کاهش می‌دهد. به عبارتی چرای سنگین اثر منفی بر کیفیت علوفه‌ای گونه فستوکا آوینا دارد.

تنش چرای دام، festuca ovina ، دیواره سلولزی و همی سلولزی، کیفیت علوفه، منطقه حفاظت شده بیجار