رضا شمس - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آب
محمدرضا مجدزاده طباطبائی - استادیار دانشکده عمران و محیط زیست پردیس فنی مهندسی عباسپور،دانشگاه شهید بهشتی

در رودخانه ها جریان غالب برای محاسبه مقدار بار رسوب معلق، طراحی هیدرولیکی سازه های موردنظر و تعیین عرض بهینه اهمیت دارد و برای شناسایی آن لازم است دبی مؤثر و مقطع پر بدست آورده شوند. با ضرب نمودن منحنی رسوب معلق در هیستوگرام فراوانی دبی های روزانه، منحنی رسوب معلق کل حاصل می گردد که نمای آن دبی مؤثر است. با استفاده از مقاطع عرضی رودخانه و پیدا کردن مینیمم نسبت عرض سطح به عمق، مقدار دبی مقطع پر بدست می آید. اما در برخی مواقع، مانند رودخانه های درشت دانه، معیارهای جریان مؤثر و مقطع پر نمی توانند معرف جریان غالب در رودخانه باشند. برای این منظور باتوجه به منحنی تجمعی رسوبات معلق، میزان دبی که توانایی حمل 50 درصد رسوبات را دارا بود به عنوان جریان غالب فرض شده، سپس با استفاده از اطلاعات دانه بندی و روابط آستانه حرکت شیلدز، دبی لازم برای اینکه رسوبات با اندازه متوسط شروع به حرکت نمایند، محاسبه گردید. نتایج بدست آمده نشان داد در این گونه موارد دبی که توانایی حمل 50 درصد رسوبات را دارا می باشد، می تواند به عنوان دبی غالب در رودخانه درنظر گرفته شود.

جریان غالب،دبی موثر،دبی مقطع پر،آستانه حرکت