مهدی عبداللهی - دانشجوی دکتری جغرافیا وبرنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز
رقیه سالک قهفرخی - کارشناسی ارشدجغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه مازندران

در برنامه ریزی شهری آنچه که می تواند به تحقق پذیری بیشتر عدالت شهری کمک نماید، توجه به عدالت فضایی و برنامه ریزی هایی است که تمرکز خدمات را عادلانه در مناطق مختلف توزیع نمایند. اما وجه ممیزه و مشخصه شهرنشینی جهان سومی فعلی ناموزونی و بی عدالتی است. پیامد این امر گسترده شدن تفاوتهای اجتماعی- اقتصادی در بین شهروندان، شکل گیری سکونت گاههای غیر رسمی و ناهنجاریهای اجتماعی را به همراه داشته است. به همین منظور امروزه در مطالعات و برنامه ریزیها به توزیع خدمات عمومی، عدالت اجتماعی و رفاه شهروندان توجه فراوانی شده است در این راستا وجود تأثیرات متقابل فضایی و روابط عملکردی بین کلانشهرها با نواحی پیرامونی و نقاط روستایی واقع در حوزه نفوذ آنها، به تدریج به تغییراتی در ساختارهای جمعیتی، کارکردی، اقتصادی و نیز کالبدی جوامع و عرصه های روستایی منجر می گردد. کلانشهرتبریز از این قاعده مستثنی نبوده است. بررسی انجام گرفته بر روی روستاهای پیرامون کلانشهر تبریز نشان داد که پدیده جدایی گزینی که متاثر از ساختار اجتماعی- اقتصادی روستا به طور خاص و ساختار سیاسی در سطح کلانشهر تبریز به طور عام شکل گرفته است؛ سبب گردید تا نظام مسکن (بویژه) و نظام کاربری آن دچار تحول گردد. روش تحقیق در این مقاله بر اساس مطالعات کتابخانه ای و مطالعات میدانی بوده است. یافته های این مقاله حاکی از آن است که جداگزینی اجتماعی روستاهای پیرامونی کلانشهر تبریز در محدوده روستاهای الوار سفلی، باغ معروف، شاه آباد مشایخ و کندرود دارای منشاء اجتماعی- اقتصادی در سطح روستاها و ساختار سیاسی در سطح کلانشهر تبریز باعث تحولات در بافت کالبدی (مسکن کاربری اراضی) شده است و مشکلات معناداری در متن و محتوای کارکردی این محدوده های زیستی سبب ساز شده است

جداگزینی اجتماعی - اکولوژیکی ، تحولات کارکردی - کالبدی ، حوزه نفوذ ، روستاهای پیرامونی ، کلانشهرتبریز