اکبر شائمی - استادیار اقلیم شناسی و عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور
حمزه احمدی - دانشجوی دکتری آب و هواشناسی کشاورزی، دانشگاه حکیم سبزواری
سید روح اله رحمانی - کارشناسی ارشد اقلیم شناسی در برنامه ریزی محیطی

بررسی اقلیمی مناطق مختلف در شناخت پتانسیل ها و محدودیت های اقلیمی با درنظر گرفتن آستانه های گیاهی و جانوری نقش بسیار مهمی در تعیین تقویم کشت و استفاده بهینه از منابع در جهت توسعه کشاورزی ایفا می نماید. در این تحقیق آمار درجه حرارت های روزانه و ماهانه ایستگاههای سینوپتیک ایلام، ایوان و دهلران با در نظر گرفتن آستانه های صفر و 10 درجه سانتیگراد و آستانه های فنولوژی زنبورعسل، با استفاده از رژیم حرارتی، شاخص های درجه روز و طول درون مراحل فنولوژی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. وضعیت گلدهی، پیش بینی مهاجرت کلنی ها، تراکم زیستی، پتانسیل گرمایی و رژیم حرارتی تحلیل گردید. رژیم حرارتی نشان می دهد مناطق شمال و شمال شرق استان، ماههای آذر، دی، بهمن و اسفند، ماه های غیر فعال و در بقیه ماهها شرایط دمایی برای فعالیت زنبو عسل فراهم است. ماه های آذر، دی،بهمن تا اواسط اسفند دما کمتر از آستانه حداقل است و این بازه زمانی برای فعالیت زنبور عسل غیر فعال محسوب می شود. در ایستگاه دهلان و مناطق گرمسیر استان دما در طول سال بالاتر از آستانه حدقل زیستی زنبور عسل است بنابراین منطقه در زمستان شرایط فعال برای رشد و نمو را دارا می باشد. مناطق جنوبی استان، مثل دهلران و مهران پتانسیل گرمایی لازم جهت توسعه و پرورش کلنی ها در زمستان را دارا می باشد. در اغلب نقاط استان ایلام به استثنای مناطق جنوبی استان، ماههای آذر تا اسفند جز ماههای غیر فعال از نظر درجه حرارت می باشند. در مناطق جنوبی استان گلدهی گیاهان مثمر زودتر آغاز می شود. در مناطق مرتفع استان به دلیل ارتفاع بیشتر و واقع شدن در عرض های بالاتر جغرافیایی، تار وقوع گلدهی گیاهان به تأخیر افتاده و تا اواسط اسفند ماه به تأخیر می افتد. نتایج این تحقیق به عنوان تجربه ای نو برای پرورش کلنی های زنبور عسل و افزایش با روی محصولات زراعی و باغی با وجود این کلنی ها حائز اهمیت فراوانی می باشد.

زنبو عسل، درجه حرارت، پتانسیل اقلیمی، گلدهی، فنولوژی