محمدرضا کهنسال - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
سیدمحسن سیدان - دانشجوی دکتری گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

سالانه مقادیر قابل توجهی از منابع ارزی صرف واردات روغن خوراکی می شود. در سالهای اخیر از کل نیاز کشور به این ماده غذایی 10 درصد آن از طریق تولیدات داخلی و 90 درصد از طریق واردات تأمین شده است. این در حالی است ک در برنامه های توسعه ای کشور تأکید شده که روغن نباتی مورد نیاز باید از طریق تولیدات داخلی تأمین شود. به همین منظور در پایان برنامه چهارم توسعه تولید روغن نباتی در داخل کشور می بایست از 10 درصد فعلی به 50 درصد افزایش می یافت. در این راستا کشت کلزا چند سالی است که مورد توجه برنامه ریزان قرار گرفته است. با توجه به ضرورت موضوع، بررسی عوامل تأثیر گذار بر فرایند تصمیم گیری کشاورزان در انتخاب این محصول مهم می باشد. تحقیق حاضر تلاشی در این راستا است که با استفاده از روش رگرسیون کمترین مجذورهای متداول(OLS)، تحلیل توبیت(Tobit) و روش دو مرحله ی هکمن مسئله مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که فاصله روستا تا نزدیکترین مرکز خدمات، سن کشاورز، شغل اصلی، تعداد شاغلین، سطح تحصیلات، اندازه کل مزرعه، سابقه کشت کلزا، مالکیت تراکتور، سود یک هکتار کلزا و گندم و جو، نستب سود به هزینه کلزا و گندم و جو از مهمترین عوامل تعیین کننده توسعه کشت کلزا در این منطقه به شمار می روند.

کلزا- توبیت- هکمن- استان همدان