محمدرضا اردکانی - مرکز تحقیقات کشاورزی وپزشکی هسته ای
امیر فرحبخش - دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین
بهزاد ثانی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین
هوشنگ خسروی - موسسه تحقیقات خاک و آب

این تحقیق در بهار سال 1382 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین (پیشوا) به منظور تعیین نقش باکتری های مختلف تثبیت کننده نیتروژن بر روی سویا و به منظور به دست آوردن یک ترکیب کودی مناسب بر پایه استفاده از کودهای بیولوژیک دی ازوتروف برای تغذیه نیتروژنی سویا انجام گرفت و اثرات سه با کتری آزوسپیریلوم، ازتوباکتر و بردی ریزوبیوم و اثرات متقابل آن ها روی هم بررسی شد .طرح آزمایشی به کار برده شده در این تحقیق،آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار بود و هر یک از این باکتری ها در دو سطح (بدون کاربرد و کاربرد به میزان توصیه شده )به کار رفتند. رقم سویا مورد استفاده رقم ویلیامز و سه باکتری مورد مصرف جهت تلقیح عبارت بودند از Bradyrhizobium japonicum (همزیست) Azospirillum brasilense (همیار) و Azotobacter chrococcum (آزادزی) که به صورت انفرادی و ترکیبات دوتائی و سه تائی بکار رفتند.از نتایج این تحقیق مشخص شد که باکتری آزوسپیریلوم برروی اکثر صفات مورد بررسی اثر معنی دار نداشت.البته پروتئین دانه به طور معنی داری افزایش و روغن دانه به طور معنی داری کاهش یافت.با کتری ازتوباکتر باعث افزایش کلیه صفات گردید (به غیر از روغن ). همچنین مشاهده شد که صفات ارتفاع گیاه،تعداد غلاف درگیاه، تعداد دانه در گیاه، تعداد گره در گیاه، عملکرد دانه،در صد پروتئین اندام هوایی،پروتئین دانه و عملکرد پروتئین دانه اختلاف معنی داری را نشان دادند.اثر اصلی بردی ریزوبیوم از دو باکتری دیگر بهتر بود و باعث افزایش معنی دار صفات ارتفاع گیاه،تعداد غلاف در گیاه ، تعداد دانه در گیاه، تعداد گره در گیاه،عملکرد دانه، درصد پروتئین اندام هوایی، پروتئین دانه و عملکرد پروتئین دانه شد.مقایسه میانگین صفات نیز نشان دادند که اثرات متقابل این باکتری ها روی یکدیگر مثبت است و باعث افزایش میانگین صفات مورد بررسی (به غیر از روغن دانه ) نسبت به شاهد و اثرات اصلی باکتری ها می شوند که البته در اکثر موارد تنها با شاهد اختلاف معنی دار داشتند. بیشترین میانگین صفات (به غیر از روغن ) هنگامی بدست آمد که این سه با کتری با هم مصرف شدند و میانگین عمل کرد دانه در آن به 4800 کیلوگرم در هکتار رسید که حدود 1200 کیلوگرم نسبت به شاهد افزایش یافت.

کودهای بیولوژیک، دی ازوتروف، زراعت پایدار، سویا