آذرخش ترابی جفرودی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد زراعت
عبداله حسن زاده - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی آذربایجان غربی
امیر فیاض مقدم - عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه

به منظور بررسی اثرات تر اکم بوته بر روی عمل ک رد بیولو ژیک و اقتصادی و همچنین برخی خصوصیات فیزیولوژیک در ارقام لوبیا قرمز ، آزمایشی به صورت اسپیلت پلات فا کتوریل درقالب طرح بلو ک کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه طی سال زراعی ۱۳۸۱ اجرا گردید. تیمار های آزمایشی شامل سه فاصله بین ردیف 30، 45 و 60 سانتی متر به عنوان فا کتور اصلی و دو رقم شامل رقم درخشان با تیپ ایستاده و رقم ناز با تیپ رشدی رونده و سه فاصله بین دو بوته در ردیف 5، 10، و 15 سانتی متر به عنوان فاکتورهای فرعی بودند . در این مطالعه صفات فیزیولو ژیکی تجمع ماده خشک، سرعت رشد محصول CGR و سرعت رشد نسبی RGR براساس درجه روز رشد GDD محاسبه شدند . بررسی روند تغییرات شاخص های رشد نشان داد که روند تغییرات تجمع ماده خشک در کلیه تیمارها به صورت سیگموئیدی بود . علاوه بر آن با افزایش تر اکم کاشت بر میزان تجمع ماده خشک افزوده شد . به طوری که تجمع ماده خشک حداکثر در هر دو رقم با اعمال تر اکم بوته 66/67 بوته در متر مربع ناشی از اعمال آرایش کاشت 5*30 سانتی متر به دست آمد . میزان CGR با افزایش تر اکم بوته در تیمار های آزمایشی افزایش یافت به گونه ای که کاهش فاصله بین دو بوته در ردیف سبب افزایش این صفت گردید. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که فاصله بین ردیف و بین دو بوته در ردیف بر عمل کرد دانه و عمل ک رد بیولو ژی ک در سطح احتمال ۱% معنی دار بود و بیشترین عملکردهای اقتصادی و بیولو ژیک در کمترین فاصله بین ردیف و بین دو بوته در ردیف به دست آمد . به طوری که در ارقام ناز و درخشان بیشترین عمل کرد دانه به ترتیب در تراکم های بوته 66/67 و 33/33 بوته در مترمربع حاصل شد.

تراکم کاشت، خصوصیات فیزیولو ژیک، عملکرد بیولو ژیک، عملکرد دانه، لوبیا قرمز