عنایت اله توحیدی نژاد - دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان
عبدالحسین عسکری - دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت

عوامل فیزیولو ژیک کنترل کننده رشد دانه گندم کام ً لا شناخته شده نیستند. به منظور درک هر چه بیشتر فیزیولوژی عملکرد دانه گندم و همچنین آگاهی از پتانسیل بالقوه سه رقم در شرایط محیطی منطقه نیزار آزمایشی در محل مزرعه شخصی به مرحله اجرا درآمد . در این آزمایش از طرح کرت های خرد شده و در چهار تکرار استفاده شد . فاکتور اصلی شامل چهار تا ریخ کاشت ( ۱۵ آبان ، ۱آذر، ۱۶ آذر، ۱ دی ) بود. کرت هایفرعی به سه رقم گندم متداول منطقه (روشن، فلات، و قدس ) اختصاص یافتند. برای دستیابی به عملکرد پتانسیل به دو صورت عمل شد . در روش اول در مرحله گلدهی ۸۰ درصد سنبلچه های موجود بر روی سنبله اصلی حذف گردیدند و بدین ترتیب اسیمیلات موجود برای دانه های باقیمانده بیش از حد کفایت بود . در روش دوم از بوته ها ی ایزوله (یک بوته در متر مربع ) استفاده بعمل آمد . بدین ترتیب با حذف رقابت بین بوته ای ، حداکثر عملکرد یک بوته حاصل گردید . نتایج بدست آمده نشان داد که تاثیر تاریخ کاشت و اختلاف ارقام از نظر عملکرد دانه بسیار معنی دار بوده است . تاریخ کاشت اول آذر با میانگین تولید ۷۶۱۶ کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را تولید نمود که نسبت به تاریخ کاشت اول دیماه نزدیک به ۶۰ درصد برتری داشت . رقم فلات با میانگین تولید ۷ تن هکتار نسبت به دو رقم د یگر پر محصول تر بود . تاثیر متقابل رقم و تاریخ کاشت معنی دار تشخیص داده شد . رقمقدس به شرط کاشت در تاریخ مناسب ( ۱۵ آبان ) پتانسیل بالایی برای تولید دانه داشت و عملکرد آن بالغ بر ۹۱۵۵ کیلوگرم در هکتار بود . تاثیر کاشن و رقم بر روی کلیه اجزا عملکرد بسیار معنی دار تشخیص داده شد.

عملکرد، گندم، تاریخ کاشت