کیوان شمس - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه
اسد زارعی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه
علی شیرخانی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه
قباد شعبانی - کارشناس ارشد کشاورزی – استانداری کرمانشاه

این پژوهش به منظور ارزیابی اثر تیمار های تر اکم و رقم ، بر روند پر شدن دانه ، عملکرد و اجزا عملکرد نخود دیم در مزرعه آزمایشی واقع در ماهیدشت (کرمانشاه) انجام گرفت . آزمایش بصورت فا کتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار به اجز ا در آمد، در این آزمایش فاکتور رقم در سه سطح شامل جم ، ILC-482 و 12-60-31 و فا کتور تر اکم در سه سطح 19، 28، و 57 بوته در متر مربع بکار گرفته شد . روند پر شدن دانه ، اجزا عملکرد و صفات زراعی مانند ، عملکرد بیوماس ، شاخص برداشت ، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته ، تعداد گره در ساقه اصلی ، ارتفاع بوته ، تعداد شاخه فرعی ، وزن صد دانه ، فاصله اولین غلاف از سطح خا ک و فاصله اولین شاخه فرعی از سطح خا ک و مراحل فنولو ژیک ارقام نخود براساس شاخص حرارت نور روزانه (photo GDD) تعیین گردید . نتایج بدست آمده نشان داد که از نظر دوره پر شدن دانه ، بیشترین سرعت مربوط به تر اکم ٢٨ بوته در متر مربع و رقم ILC -482 می باشد. رقم و تر اکم تاثیر معنی داری بر روی عملکرد دانه ، تعداد غلاف در بوته ، تعداد دانه در بوته ، وزن صد دانه ، ارتفاع بوته ، فاصله اولین شاخه فرعی و فاصله و اولین غلاف از سطح خا ک داشتند. بیشترین میزان شاخص حرارت نور روزانه مربوط به رقم 31-60-12 بود و بیشترین عمل کرد دانه را رقم 31-60-12 و تر اکم ٢٨ بوته در متر مربع به خود اختصاص داد.

نخود زراعی، تراکم، روند پر شدن دانه