علیرضا حضوری - دانشگاه محقق اردبیلی، دانشکده کشاورزی - گروه زراعت و اصلاح نباتات
مهتاب جلیلی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، دانشکده کشاورزی- گروه زراعت و اصلاح نباتات
نسرین رزمی - مرکز تحقیقات کشاورزی مغان
علی نامور - دانشگاه محقق اردبیلی، دانشکده کشاورزی - گروه زراعت و اصلاح نباتات

به منظور ارزیابی اثر تاریخ کاشت ، تراکم و رقم بر روی صفات مورفولوژیکی ، عملکرد و اجزای آن درگیاه سویا آزمایشی در قالب طرح اسپلیت اسپلیت پلات با سه تکرار در مرکز تحقیقات مغان انجام گرفت . فاکتور تاریخ کاشت در 4 سطح ( 30 خرداد، 15 تیر، 29 تیر و 13 مرداد ) و تراکم در سه سطح ( 30 ، 40، 50 بوته در متر مربع) و ارقام مورد کشت در سه سطح (EFEX، VILIAMS، L17 ) بود. نتایج آزمایش نشان داده است که تاریخ کاشت تاثیرکاملا معنی داری بر کلیه صفات مورد مطالعه داشت . بلندترین بوته و بلندترین ارتفاع محل تشکیل اولین شاخه فرعی از سطح زمین وحداکثر تعداد نیام در بوته از کشت زود هنگام به دست آمد. عملکرد دانه سه تاریخ کاشت اول با بیشترین مقدار مربوط به کشت 30 خرداد ( 3616 کیلوگرم در هکتار) از لحاظ آماری تفاوت معنی داری با هم نداشت و در سطح A قرار گرفتند . ولی درشت ترین دانه از کشت 29 تیر به دست آمد . ارقام وتراکم بوته نیز بر تعداد نیام در بوته تاثیر کاملا معنی داری داشت . بیشترین نیام در بوته دررقم L17 و تراکم 50 بوته در مترمربع مشاهده شد . تعداد نیام در بوته در تراکم 50 بوته در مترمربع به شدت تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار گرفت ، بیشترین و کمترین تعداد نیام از تراکم 50 بوته در مترمربع به ترتیب از کشت 30 خرداد و 29 تیر به دست آمد. تعداد نیام در بوته در کشت 15 تیر کمتر تحت تاثیر تراکم قرار گرفت و این تاریخ کاشت از لحاظ تعداد نیام در بوته برای رقم L17 مناسب تر بود. و در کشت دیرهنگام نوسانات کمتری از لحاظ تعداد نیام در بوته بین سه رقم مورد مطالعه مشاهده شد . با توجه به فاکتورهای مورد مطالعه ، کشت در تاریخ 15 تیر، تراکم 40 بوته در مترمربع و رقم ویلیامز برای سویا مناسب بود.

تاریخ کاشت، تراکم، رقم، عملکرد و صفات مورفولوژیکی