زهره ترابی - کارشناس ارشد معماری دانشگاه غیرانتفائی روزبه زنجان
شهام اسدی - دکترای معماری،عضوهیئت علمی دانشگاه غیرانتفائی روزبه زنجان

باغ ایرانی باتاریخی چندهزارساله خود،کوله باری از تجربه ودانشی ژرف را در مورد علوم باغ داری وآبیاری(قناتها)آن به نسل امروز ارمغان آورده است؛که سرشار از بنیان های فلسفی وفکری است که معمار ایرانی با بکارگیری آنها دست به آفرینش باغ که تمثیلی از بهشت برین است ،دستزده است.ریشه یابی واژه چهارباغ ونقد الگویی آن واهمیت عددچهاردرمعمار ایرانی جزو مباحثه ای است که درداخل مقاله بدان پرداخته شدهاست.این مقاله بابررسی عرفان اسلامی علی الخصوص دیدگاه اشراقیون(شیخ شهاب الدین سهروردی)سعی درایجاد رابطه ای معقول ومنطقی بامباحث عرفان اسلامی دارد.که بااشاره ای به تاریخچه خودباغ وتغییر و تحولات موجود درباغ درطول دوران گذشته ومقایسه تطبیقی با الگوچهارباغ واندیشه های عرفانی به روند شکل گیری معنادار این باغ را اثبات کردیم. روش تحقیق دراین مقاله روشی توصیفی – تحلیلی است کهبااستفاده ازمبانی عرفان اسلامی وباغ ایرانی، تحدید مکانی که نمونه موردی باغ تخت بودکه ازلحاظ تاریخچه ومورفولوژی(ریخت شناسی) موردمطالعه وبازشناسی قراردادم.روش تحقیق درمرحله توصیفی استفاده ازمقالات واسنادموجود درمورد باغ ومبانی عرفانی بودودرمرحله تحلیلی بااستفاده از اسنادومدارک موجود باغ تخت ،تاثیرپذیری این باغ را از نگاه عرفانی بررسی شد. سئوالاتی که دراینجا مطرح می شودبه عنواندغدغه هایی است که چالشهای بسیاری درذهن مخاطب به عنوان محقق یامفسر ایجاد می کند که رسیدن به سئوال یابخشی از آن به عنوانپاسخ شایدبازگشای مطالبی ژرفی درمعماری واندیشه های وابسته به معماری ایرانی باشد. باغ تخت از 3 مطبق یا عرصه تشکیل شده است که عبارتنداز:باغ استخر،باغ مطبق وباغ خلوت؛ حال فرضیه ای که دراینجا مطرح است این است که آیاباغ ایرانی دربازخوردخویش باعرفان اسلامی تحت تاثیر این مبانی فکری قرار گرفته است اثبات این فرضیه که آیاهر مطبق به عنوان کهن الگویی جهت بیان مسیر است که باغ استخر بهعنوان شریعت ،باغ مطبق به عنوان طریقت وباغ خلوت به عنوان شریعت به کاررفته است.که درادامه این مقاله باتوجه به پلان باغ تخت به جریانشناسی این فرضیه خواهم پرداخت

باغ ایرانی،چهارباغ،اشراقیون،عرفان اسلامی وباغ تخت