جواد الهی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات آذربایجان شرقی

نور خورشید بعنوان اصلی ترینو مهمترین منبع تامین نور و روشنایی در محل سکونت انسان کانون توجه بوده و از همان اول تا به امروز به نحوی نور طبیعی به صورت های مختلفی به داخل سکونتگاه انسان راه یافته است.در گذشته و معماری سنتی ایران از بازشو ها و پنجره ها به نحوی زیبا و کارآمد که جلوه های خاصی به فضای بیرونی و درونی خانه می بخشید استفادهمی کردند و جلوه گاهی از معماری ایرانی در تک تک این پنجرههانمود داشت، که پنجره های ارسی از شاهکارهای پنجره سنتی بود . پنجره ارسی بعنوان حریمی بود که کنترل کننده دید از بیرون به درون و بالعکس بوده و در عین حال، زیبایی خاصی به فضای درون می بخشید. این زیبایی تنها محدود به دید بصری نبود. پنجره نسبت به تناسبات اتاق و اهمیت و موقعیت قرارگیری آن در کل بنا طراحی و جانمایی می گردید، و بنابراین اهمیت فضای محصور پشت صحنه را نیز عیان می ساخت. با تغییر مفهوم معماری و زندگی، مفهوم پنجره نیز دستخوش تغییر گردید چراکه با ساخت و سازهای سریع و انبوهمغایرت یافت. بازنگری و باززنده سازی مفاهیم پنجره بعنوان یکی از مولفه های اصلی تامین کننده نور و حیات و ایجاد کننده تنوع در فضای معماری از ویژگیهای این مقاله خواهد بود. مقاله در تلاش است با بررسی پنجرههای سنتی و مدرن و ساختارهای هر دو مورد از طریق مطالعات کتابخانه ای به بررسی تحول مفهوم پنجره در معماری ایران پرداخته و راهکار جدیدی برای حل مشکلات پنجره ای مدرن ارائه دهد.

پنجره، پنجره ارسی ،معماری معاصر، معماری سنتی