علی اکبر اسدی کویجی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس
ابوالفضل شکوری - استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس

بحث در باب ثبات سیاسی و نظم اجتماعی و بالعکس انحطاط و زوال، یکی از بحث های محوری در اندیشه سیاسی و اجتماعی است. سده ها قبل، یکی از اندشمندان اسلامی، ابن خلدون با رویکردی نوین، با نظریه پردازی در حیطه مفهوم عصبیت، به کالبد شکافی نظم و ثبات سیاسی پرداخته و مفهوم سازی جدیدی در حیطه آن صورت داده است. امروزه نیز تحلیل نظم و ثبات سیاسی- اجتماعی حول مفهومسرمایه اجتماعی، نگرشی خاص را میان پژوهشگران گسترش داده و نظریه پردازی های مختلفی را مترتب شده است. هدف مقاله حاضر، تبیین ضرورت بازنگری و شناخت اندیشه متفکر بزرگ اسلامی، ابن خلدون و کاربردهای کنونی آن است؛ زیرا عقیده بر این است که بسیاری از جنبه های اندیشه او همراه با اصلاح و جرح و تعدیل، قابل انطباق و بهره گیری برای شرایط اجتماعی نوین است و به نظر می رسد رسیدن به این خواسته از راه مطالعه تطبیقی میان جنبه ای از اندیشه او و یکی از مفاهیم عصر جدید به عنوان راه حل بسیاری از معضلات، امکان پذیر باشد. هدف این است که به تحلیل محتوای اندیشه ابن خلدون در باب عصبیت و مقایسه آن با مفهوم سرمایه اجتماعی، پرتویی نو بر اندیشه او به منظور قابل فهم ساختن هر چه بیشتر آن برای مردمان این روزگار و حل معضلات جوامع کنونی تابانده شود. یافته ها و نتایج مقاله نشان می دهد که اندیشه اجتماعی- سیاسی ابن خلدون می تواند در پرتو مفاهیم مدرن بازخوانی شده و امکانات نظری- تحصلی مناسبی برای تبیین سرمایه های اجتماعی به دست دهد.

عصبیت، سرمایه اجتماعی، دولت و ثبات سیاسی