لیلا صابرپور - دانش آموخته کارشناسی ارشد اگرواکولوژی، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی
جعفر کامبوزیا - گروه کشاورزی اکولوژیک، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی
اسکندر زند - بخش تحقیقات علف های هرز، موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور
رضا دیهیم فرد - گروه کشاورزی اکولوژیک، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی

جمعیت روبه رشد بشر و محدود بودن نهاده های تولید، انسان را ناگزیر از کاربرد آفت کش های مختلف برای جلوگیری ازکاهش محصول در اثر عوامل ناخواسته کرده است. خاصیت ذاتی ترکیبات آفت کش که توانایی نابود کردن موجودات زنده است، آنها را در زمره ترکیبات خطرناکی برای موجودات زنده و محیط قرار می دهد و در صورتی که در استفاده از این ترکیبات برخی ملاحظات درنظر گرفته نشود،امکان بروز عوارض جبران ناپذیری در کارگر، مصرف کنندگان محصولات کشاورزی، موجودات زنده غیر هدف و محیط زیست وجود خواهد داشت. مصرف بی رویه علف کش ها امروزه باعث بروز اثرات منفی در محیط زیست و سلامت انسان ها شده است. از این رو روش های مختلفی برای کمی کردن مخاطرات ناشی از مصرف سموم آفت کش به کار گرفته می شود که به کمک آنها می توان اثرات محیطی سموم را پیشگویی نمود. در این تحقیق بر اساس مدل ضریب اثر محیطی (EIQ) خطرات ناشی از مصرف علف کش های مورد استفاده در ایران در استان های مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور اثرات محیطی و ریسک استفاده از علف کش ها در واحد سطح طی سال های 1380 تا 1383 محاسبه و استان ها از این نظر طبقه بندی و مقایسه شدند. نتایج نشان داد که در طی این سال ها میزان مصرف علف کش ها و به تبع آن اثرات محیطی روندی صعودی داشته است، همچنین میزان ریسک در هکتار علف کش های مصرفی به ازای واحد سطح در سال های مورد بررسی افزایش یافته و از 3/01 در سال اول به 6/98 در سال سوم رسیده است. بر این اساس استان های گیلان و مازندران جزء پرخطرترین استان ها و استان های سیستان و بلوچستان وکردستان جزء کم خطرترین استان های کشور می باشند.

علف کش، ارزیابی خطر، مدل ضریب اثر محیطی (EIQ)