گیتی ستوده اردبیلی - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه محقق اردبیلی
رسول اصغری زکریا - عضو هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی
ناصر زارع - عضو هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی

روش دو برابر کردن تعداد کروموزوم با استفاده از کلشیسین، به طور وسیعی در برنامه های اصلاحی گیاهان مورد استفادهقرار می گیرد. با توجه به این که اتانول تولیدی از گیاه سورگوم می تواند منبع مناسبی برای تولید اتانول به عنوان سوختزیستی، جایگزین سوخت فسیلی جهت کاهش آلودگی های زیست محیطی باشد، لذا تولید ارقام پلی پلوئید با امکان دارابودن میزان اتانول بیشتر از اهمیت بالایی برخوردار خواهند بود. بررسی اثر کلشیسین در القای پلی پلوئیدی در گیاه سورگوم در این پژوهش از طریق تیمار بذور با غلظت های مختلف کلشیسین (0، 0/025، 0/050، 0/1 و 2 درصد) و در فواصل زمانی مختلف (8، 24 و 48 ساعت) صورت گرفت. شناسایی گیاهان پلی پلوئید از طریق مطالعه خصوصیات مورفولوژیکی گیاهان مانند: ضخامت، طول و عرض برگ، ارتفاع بوته، قطر ساقه، قطر و ارتفاع خوشه، تعداد گره و فواصلمیانگره و تعیین تعداد و اندازه روزنه انجام شد. نتایج حاصل نشان داد که غلظت کلشیسین و مدت زمان تیمار و اثراتمتقابل آن ها، تاثیر معنی داری بر درصد القاء پلی پلوئیدی و درصد زنده مانی دارند. به طوری که بیشترین میزان احتمال پلی پلوئیدی مربوط به غلظت 0/025 و زمان 24 ساعت بود. از طرف دیگر بیشترین درصد زنده مانی نیز مربوط به غلظت 0/025 و زمان 8 ساعت بود. در غلظت 0/1 درصد کلشیسین در زمان 48 ساعت و غلظت 0/2 درصد کلشیسین در زمان های 24 و 48 ساعت گیاهان زنده نماندند و گیاه پلی پلوئید بدست نیامد.

پلی پلوئیدی، خصوصیات مورفولوژیکی، سورگوم، کلشیسین